Thế Giới Phật Giáo
Biên tập Nguyễn Thế Vinh
Nhà xuất Bản Văn Hóa Thông Tin, 2002.
TÔN GIẢ ĐẠI CA DIẾP
ĐẦU ĐÀ ĐỆ NHẤT
- 1. DƯỚI CÂY SANH VĨ NHÂN
Cách đây không lâu, bác sĩ Bá Khắc Sum người Pháp đã được gặp Tôn giả Đại Ca Diếp tại Kê Túc Sơn, Ấn Độ, và đã quy y với ngài. Cuộc đời của vị thánh đầy tánh cách truyền kỳ ấy, hôm nay đem giới thiệu ra đây, thật là một đoạn cố sự mỹ lệ.
Chúng ta hãy trở lại từ lúc Tôn giả vừa chào đời.
Hai ngàn năm trăm năm trước, tại thôn Ma Ha Sa La Đà cách thủ đô Vương Xá nước Ma Kiệt Đà không xa, có một nhà hào phú trưởng giả dòng Bà La Môn tên Ni Câu Lư Đà Kiệt Ba, tiếng đồn tài sản của ông có thể sánh với vua Tần Bà Sa La đương thời.
Tôn giả Đại Ca Diếp đã xuất sanh trong gia đình hào phú ấy.
Nói về lúc đản sanh Tôn giả, có những điềm lành không khác với điềm lành đản sanh Phật Đà là mấy. Ngày mẫu thân trưởng giả lâm bồn, chính là lúc bà đang dạo chơi trong đình viện, bỗng cảm thấy mệt mỏi, bà đến ngồi dưới bóng cây đại thọ Tất Bất La nghỉ ngơi. Lúc ấy chẳng biết thiên y từ đâu bay tới và Đại Ca Diếp cất tiếng khóc chào đời.
Đại Ca Diếp, cha mẹ đặt tên vốn gọi là Tất Bát La Đa Na, lấy ý sinh dưới gốc cây. Đại Ca Diếp tướng hảo đầy đủ không thua kém ba mươi hai tướng của đức Phật. Gia đình đại phú hào chỉ có một quý tử, sự nuôi dưỡng và thương yêu của cha mẹ thật không thể nói hết. Nội số nhũ mẫu đã hết bốn bà, còn số người hầu hạ chăm sóc chơi đùa lại rất nhiều.
Khi Đại Ca Diếp lên tám tuổi, đã được đọc các giới điều Bà la môn, và theo thầy học tập các thứ, từ pháp tế lễ, thi họa, toán thuật, văn học, ngũ minh bốn bộ Phệ Đà, cho đến xem thiên văn, đoán âm dương kiết hung, đất động, nước dâng, âm nhạc ca vũ v.v... do sức thông minh của Ca Diếp, không có môn nào không thấu hiểu triệt để.
Duy có một điều rất lạ, ngay từ lúc nhỏ Ca Diếp đã không giống các trẻ con khác, đối với dục lạc thế gian không ưa, chẳng thích tình âu yếm, chán ghét bất tịnh, thường ưa ở một mình, xa đám đông, ngay cả cha mẹ, xa cách cũng không nhớ đến.
- 2. NGƯỜI VỢ KHÔNG CHUNG GIƯỜNG
- Đó là điều không nên, con chỉ mong muốn duy nhất là được tu đạo, có vợ con hẳn trở ngại trong việc tu lắm.
Đương nhiên là song thân không thể nào đáp ứng yêu cầu đó, khi không còn cách nào từ chối, chàng bỗng nghĩ ra một biện pháp. Chàng liền mời một nhà điêu khắc đến, lấy vàng đúc thành một pho tượng mỹ nữ, sáng rỡ và đem trình song thân.
- Cha mẹ nhất định bảo con cưới vợ, xin chọn cô nào giống y như tượng vàng này, nếu không con sẽ suốt đời không cưới vợ.
Song thân Ca Diếp thấy con yêu cầu điều này, biết là thật rối rắm khó khăn, sau cùng mới theo lời đề nghị của các Bà la môn thường lưu tới trong gia đình, quyết định tìm cho ra một cô nương giống tượng vàng này. Các thầy Bà la môn liền thiết lập một nhà dù thật lớn đặt pho tượng trong đó, thờ cúng như một vị nữ thần, và đi rảo từ làng này sang làng nọ, từ phố này sang phố kia, đến đâu thiên hạ cũng bu theo xem rất đông đảo. Các thầy mới rao lên:
- Các cô thiếu nữ có cầu mong ước nguyện gì hãy đến cúng đường nữ thần! Các cô sẽ được toại nguyện như ý.
Cứ như thế các thầy đi dạo từ thành Vương Xá, qua sông Hằng, lần lần đến Tỳ Xá Ly. Ngoại thành này có một thôn trang tên là Ca La Ty Ca, và trong thôn có một gia đình Bà la môn cũng nổi danh địa phú, họ có một cô con gái tên Diệu Hiền, thiên tư quốc sắc, nổi danh mỹ lệ, thường ở trong khuê phòng ít bước chân ra ngoài.
Hôm ấy nhằm hội hoa đăng, nam thanh nữ tú vui chơi dập dìu. Diệu Hiền được bạn bè hẹn hò, đến chiêm bái pho tượng vàng thần nữ. Diệu Hiền nhan sắc hoa nhường nguyệt thẹn, khi đến lễ nữ thần khiến lu mờ cả tượng vàng. Thầy Bà la môn quản lý một phen thấy rồi rất mừng rỡ bèn theo hỏi thăm gia đình nàng, và đưa song thân Ca Diếp đến nhà song thân Diệu Hiền trình bày ý muốn kết thân. Bên song thân nàng nghe danh tiếng Ca Diếp, nên hoan hỷ hứa gả con gái.
Thủ tục đính hôn hoàn thành, chọn ngày lành tháng tốt để rước dâu, hãy nhìn Diệu Hiền xem, nàng mặc áo gấm, đeo chuỗi ngọc, thật là tiên nữ cũng không đẹp bằng. Nhưng có điều rất lạ, tân nương tuy có sắc đẹp nghiêng thành nghiêng nước, mà gương mặt rất buồn như nặng mang một tâm sự.
Đờn ca xướng hát lễ bái trời đất xong, Đại Ca Diếp và Diệu Hiền được đưa vào tân phòng. Đôi vợ chồng mới, chẳng có một nụ cười, cũng không ai ngó ai, chỉ ngồi nhắm mắt làm thinh, mỗi người một tâm sự trầm mặc. Đêm động phòng hoa chúc thế này, thật là lạ lùng nghiêm trang.
Canh một rồi canh hai, canh ba, canh bốn, canh năm đã dứt, trời gần sáng, mà cả hai không nói một lời nào. Cho đến lúc lâu, ánh sáng xuyên vào phòng, Ca Diếp mới mở lời:
- Xin hỏi nàng có tâm sự gì chăng?
Diệu Hiền chau mày ngồi làm thinh.
- Có điều gì xin nàng cứ nói, chúng ta cùng thương lượng.
Diệu Hiền lại ứa nước mắt, mà cũng chẳng trả lời.
- Thế này là thế nào? Tại sao nàng khóc?
Đại Ca Diếp hỏi với vẻ giận.
Ca Diếp hỏi hai ba phen, Diệu Hiền không dừng được, mới thở dài đáp nhỏ:
- Chàng phá chí nguyện của tôi, tôi xưa nay rất ghét ngũ dục, muốn tu phạm hạnh thanh tịnh, cha mẹ tôi bị mê hoặc bởi sự giàu sang của chàng, khiến nguyện vọng của tôi bị lỡ dở.
Đại Ca Diếp nghe nói rất mừng, chàng liền nói cho Diệu Hiền biết, mình cũng rất ghét ái nhiễm, ưa tu hạnh thanh tịnh, đây thiệt là khéo hợp ý trời, chúng ta có thể làm theo chí nguyện của mình.
Do đó hai người cùng ước định, trong phòng kê hai cái giường, trên danh nghĩa phu thê nhưng không chung giường.
- 3. MƯỜI HAI NĂM THỦ ƯỚC
- Hai con là vợ chồng mới cưới, mà trong phòng kê riêng hai giường thật chẳng nên, ta sẽ gọi người đến dẹp bớt một cái.
Ca Diếp chẳng dám cãi lời, nhưng càng giữ vững lời hứa, càng kiên quyết lập chí, chàng nói với Diệu Hiền:
- Không lo chuyện này, còn một cái giường thì chúng ta thay phiên nhau ngủ, đầu hôm đến giữa đêm thì nàng ngủ, tôi kinh hành tu niệm trong phòng, đến gần sáng thì nàng thức, tôi ngủ, nàng có thể đi kinh hành hoặc ngồi thiền, Diệu Hiền rất bằng lòng đề nghị đó, nàng nói thêm:
- Chúng ta cần phải mau mau rời khỏi căn nhà nguy hiểm này, chớ còn trong vòng ngũ dục thì nơi nào cũng có nguy cơ ẩn nấp, mê hoặc người trong chốn đọa lạc.
Ca Diếp an ủi:
- Tôi cũng nghĩ như vậy, nhưng phụ mẫu còn tại thế, tôi là con một không thể bỏ đi. Nàng hãy kiên nhẫn, lý tưởng và chí nguyện của chúng ta sẽ có ngày thực hiện.
Hai người tuy sống trong chốn bụi trần mà tâm vui trong đạo nghiệp thanh tịnh, không hề xúc phạm nhau, an ổn qua thời gian.
Có một đêm Diệu Hiền ngủ trên giường, Ca Diếp đi kinh hành trong thất, bỗng có một con rắn độc màu đen bò ngang giường Diệu Hiền, Ca Diếp chú ý nhìn thấy cánh tay Diệu Hiền buông thõng xuống giường các chỗ rắn độc không xa, chàng lo lắng rủi như nàng bị rắn mổ nhằm mới làm sao? Trong lúc mười phần cấp bách, Ca Diếp liền dùng chéo áo quấn quanh cánh tay mình, mới nhè nhẹ dở cánh tay Diệu Hiền lên trên giường. Đang ngủ ngon bỗng bị động, Diệu Hiền giật mình choàng tỉnh, nàng kinh sợ lật đật ngồi dậy, có vẻ vừa giận vừa bực, nàng hỏi Ca Diếp:
- Việc gì xảy ra thế? Có chuyện gì như thế này?
Sau khi nghe Ca Diếp giải thích, nàng mới yên lòng và rất cảm phục chàng.
Cả hai giữ mức sống thanh tịnh như thế trong suốt mười hai năm.
- 4. XUẤT GIA HỌC ĐẠO
Hội hợp ắt có biệt ly, có sanh ắt có tử, đó là nguyên lý nhất định của thế gian. Song thân Đại Ca Diếp lần lượt qua đời.
Sau đó không lâu, ngày nọ Diệu Hiền sai gia nhân ép dầu mè, trong dầu mè có nhiều con bọ nhỏ lúc nhúc cựa quậy, nàng nghe gia nhân bàn tán với nhau:
- Ép chết bao nhiêu con vật nhỏ bé thế này, không biết sau này chịu quả báo đáng sợ thế nào?
Diệu Hiền nghe xong những lời nói ấy, cảm thấy ghê sợ, lập tức bảo họ ngừng ép dầu, một mình lui vào phòng, đóng cửa lại tịnh tọa tư duy.
Cũng hôm ấy, Đại Ca Diếp đi thăm ruộng, chàng thấy đôi bò kéo nặng nhọc, nông phu làm việc không kể thân, trong ruộng có những loài côn trùng bị đường cày chặt đứt, lớp chết, lớp bị thương quằn quại, thật thảm thương, chàng nhìn cảnh tượng ấy càng chán ngán cho sự sống trên thế gian, chàng nghĩ chỉ vì sự ăn mặc của ta mà bao nhiêu người và bao nhiêu thú vật phải chịu đủ thứ khổ sở như thế sao? Không kể là người nào, kể thức ăn gì, cũng ăn khoảng một vài chén cơm, không kể ngủ cách nào cũng ngủ trong khoảng cái giường sáu tấc. Còn những thứ cần dùng khác chẳng qua là một sự lãng phí. Chỉ vì những thứ lãng phí xa xỉ vô dụng đó, mà làm tổn hại bao nhiêu người và vật, giết hại bao nhiêu sinh linh như thế, thật là một điều quá ư bất công và rất không hợp lý!
Đại Ca Diếp nghĩ như thế, trở về nhà thấy Diệu Hiền với những sự tình ưu não như vậy, thật chẳng vui chút nào. Sau đó hai người tỏ bày tâm sự, cả hai đều thấy nỗi khổ của thế gian, nỗi buồn thảm của kiếp người.
Đại Ca Diếp bèn nói với Diệu Hiền:
- Nói gì thì nói, tôi sẽ bỏ ngôi nhà này để đi xa học đạo, ở nhà thiệt chẳng khác nào ở chốn lao ngục, bao nhiêu thứ ràng buộc, khổ não đủ điều, ở trong gia đình tạo nghiệp không có hồi kết thúc, tôi sẽ ra đi để tìm cho ra chân lý của kiếp người. Tu hành trong chốn rừng núi như là lui tới trong chốn hư không, không có chút trở ngại. Tạm thời tôi đi trước tìm thầy hỏi đạo, nàng ở nhà đợi khi nào tôi gặp bậc thầy hiền minh, tôi sẽ trở về dẫn nàng cùng xuất gia, chúng ta sẽ đem hết tài sản cứu tế cho các người nghèo cùng khổ cơ khổ, và chia cho các gia nhân. Nàng hãy đợi, nhất định tôi sẽ mang tin tốt đẹp trở về.
Diệu Hiền nghe xong, rất kính phục chí nguyện của trượng phu, cùng cảm kích mối quan tâm của chàng. Chuyện xuất gia tu đạo này vốn là nguyện ước từ lâu của hai vợ chồng, vì còn cha mẹ mà phải qua hơn mười năm chờ đợi.
Hôm nay, Đại Ca Diếp đã xuất gia tu hành, trong tâm tình rất hoan hỷ, thật không thể nói hết.
- 5. LÀM ĐỆ TỬ PHẬT
Đại Ca Diếp đi tìm thầy khắp nơi, nhưng thầy nào cũng không đáp ứng nguyện vọng của chàng. Hai năm sau, trong lúc đang tìm đạo tại nước Uyên Già, có người mách với chàng, đức Phật Thích Ca Mâu Ni là bậc Đại giác của thời này, ngài đang thống lãnh những đạo sĩ nổi danh như Xá Lợi Phất, Mục Kiền Liên, Ưu Lâu Tần Loa Ca Diếp; cả ngàn đồ đệ tại tịnh xá Trúc Lâm. Đại Ca Diếp nghe tin ấy rất mừng bèn hỏi thăm đường đến Trúc Lâm.
Tịnh xá Trúc Lâm, là đạo tràng tối sơ khi đức Phật tổ chức giáo đoàn, cách cửa bắc thành Vương Xá không xa. Khi Đại Ca Diếp đến đây, chàng không trực tiếp thưa hỏi đức Phật, chỉ mỗi ngày theo tín chúng trong thành đến nghe pháp. Chàng nghĩ bụng nếu không phải là Phật thì không tôn bái làm thầy. Theo ý chàng, nếu không gặp Phật, không có tôn sư, chàng cũng có thể tu chứng được quả vị Độc Giác.
Lời thuyết pháp của Phật, đức huệ của Phật dần dần động tâm can Đại Ca Diếp. Một hôm sau khi nghe Phật thuyết pháp xong, chàng trở về thành Vương Xá. Gần đến cổng thành là tháp Đa Tử, cạnh đó có một cây đại thọ cành lá xum xuê, chàng ngạc nhiên thấy đức Phật ngồi tịnh tọa dưới gốc cây. Khi chàng ra về, còn thấy ngài ngồi trên bảo tòa pháp vương ở trong tịnh xá, sao bây giờ lại gặp ngài ở đây? Chàng càng nhìn càng thấy đức Phật tướng mạo oai nghiêm thần tịnh, như một tòa kim sơn, rốt cuộc không đến lễ bái không xong. Chàng đến đảnh lễ dưới chân Phật và cảm động chân thành nói:
- Bạch Thế Tôn! Ngài là bậc đại sư của con, xin tiếp độ cho con. Đại Ca Diếp xin được quy y, từ nay Đại Ca Diếp là đệ tử của Phật.
Đức Phật biết lúc này niềm tin của Đại Ca Diếp đã chắc chắn, liền bảo:
- Này Đại Ca Diếp! Ông chính thật là đệ tử của ta, ta chính là lão sư của ông. Trên thế gian này, nếu người nào chưa chứng quả vị chánh giác, không dám nhận ông làm đệ tử. Ông hãy theo ta.
Đức Phật từ từ đứng dậy, đi về tịnh xá Trúc Lâm. Đại Ca Diếp theo sau chân ngài, vừa cung kính, vừa cảm động, vừa mừng đến rơi lệ.
Đức Phật ngoái đầu lại nhìn Đại Ca Diếp, sau mới nói:
- Ta nghe nói đến ông đã lâu, ta biết thế nào rồi ông cũng đến cầu đạo ta. Hôm nay là ngày ông được tiếp độ. Phật pháp lưu truyền về sau cần ông rất nhiều, vì chúng sinh và vì chính mình, ông nên trân trọng!
Về đến Trúc Lâm, đức Phật làm lễ thế độ cho Đại Ca Diếp, và nói pháp Tứ Đế, Mười hai nhân duyên, với oai đức tướng hảo của Thế Tôn, với từ âm thân thiết của Thế Tôn, có thể nói rằng bầu không khí chứng ngộ đã bao trùm Đại Ca Diếp. Lời dạy của đức Phật như đám mưa rơi trên thửa ruộng khô khan, tám ngày sau ông được khai ngộ.
(Còn tiếp)
Vào đời đi theo nghiệp duyên,
Củi hết lửa tắt, về miền Tây Phương.