Nghe pháp và suy nghĩ suông không thể chứng đạo

[Thiện hữu]

Nếu từ nghe pháp và suy nghĩ suông mà được tự chứng ngộ, thì thật là vô lý. Thiện nam! Ta sẽ nói thí dụ về cái nghĩa này, các ông hãy lắng nghe. Như trong sa mạc lớn không có khe suối, giếng nước, đang lúc mùa xuân mùa hạ nắng gắt, có một người đi từ tây sang đông, gặp một vị đại trượng phu từ phía đông qua, liền hỏi: "Tôi đang khô khát, chỗ nào có nước và bóng cây mát mẻ, tôi muốn đến đó tắm rửa, nghỉ ngơi để trừ nóng bức khô khát". Vị đại trượng phu kia biết rành và nói rõ rằng: "Từ đây đi về phía đông có hai con đường, một con đường bên trái và một con đường bên phải. Ông nên gắng sức đi theo con đường bên phải chắc chắn sẽ đến chỗ có dòng suối nước ngọt và bóng cây mát mẻ".

Nầy thiện nam! Ý ông nghĩ sao? Người nóng bức khô khát kia tuy được nghe nói đến tên suối và cây như thế, chỉ nghĩ đến đó mà không đi thì có được mát mẻ hết nóng bức khô khát chăng? Đáp rằng: Thưa, không! Vì sao? Vì cần phải theo lời chỉ đường, đi đến dòng suối kia lấy nước uống và tắm rửa thì mới được mát mẻ, hết nóng bức khô khát.

Nầy thiện nam! Nói sa mạc đó là dụ cho sanh tử. Người đi từ phía tây sang là dụ cho chúng sanh. Nóng bức là dụ cho các phiền não. Khô khát là dụ cho tham ái. Vị đại trượng phu từ phía đông đến chỉ đường là dụ cho Phật, Bồ Tát trụ nhất thiết trí đắc thật nghĩa chơn tánh bình đẳng của các pháp. Được nước trong mát, không còn nóng bức khô khát là dụ cho tự chứng ngộ chân thật.

Kinh Hoa Nghiêm
Phẩm Phổ Hiền hạnh nguyện thứ 32