Lành thay, khi thấy các thiện tri thức tranh luận sôi nỗi về nghiệp, vốn là đề tài bất tận trên khắp các nẻo đường. Nay, ngu tôi xin được nói sơ qua về nghiệp, mong sẽ thọ trì thêm từ các bậc thiện tri thức
1.Nghiệp là hành động có tác ý của cơ thể, lời nói, và ý nghĩ. Tác ý là hoạt động của hành uẩn hay tư tâm sở. Không có tác ý, không gọi là nghiệp. Tác ý bao gồm:
-Tác ý thiện
-Tác ý ác
-Tác ý phi thiện phi ác
2.Nghiệp thì Sanh, Trì, Chướng, Đoạn. Kiếp sống thì sanh, lão, bệnh, tử, Vật thì thành, trụ, hoại, không
-Sanh nghiệp là quả của hành động có tác ý của cơ thể, lời nói và ý nghĩ của đời trước, nên đời này phải thọ lãnh
-Trì nghiệp là nghiệp được duy trì tiếp tục
-Chướng nghiệp là giai đoạn mà nghiệp bị giảm tác dụng
-Đoạn nghiệp là giai đoạn dứt nghiệp
4 giai đoạn này không nhất thiết xảy ra trong 1 kiếp người, mà có thể kéo dài cả A tăng tỳ kiếp, rồi mới đến giai đoạn Đoạn Nghiệp hoàn toàn. Do đó, ta thấy rằng nghiệp mang tính chất tập quán, kéo dài dai dẳng và có sức ảnh hưởng như thế nào
4. Chuyển nghiệp là hành động dừng và thay đổi nghiệp cũ do hành động có tác ý trong quá khứ.
5.Có vô số cách phân loại về nghiệp, tùy theo sự mạnh yếu khác nhau. Xin nêu các nghiệp mạnh
Từ trên xuống dưới, tương ứng với độ mạnh đến yếu
- Cực trọng nghiệp
- Cận tử nghiệp
- Tập quán nghiệp
- Tích lũy nghiệp
6. Nghiệp được coi là có mặt khi ta còn chấp thủ, chấp ngã. Nghiệp trước lúc ra đi được gọi là cận tử nghiệp...những hối tiếc về cuộc đời, những trăn trở về cuộc sống tương lai, những gì còn chưa làm được, hoặc đã làm được,...những niềm sân hận do người khác đã có lỗi với mình, những tham ái, luyến ái trần tục như tình yêu trai gái, tình cha con, mẫu tử, tình thân bằng quyến thuộc...khởi sanh lòng luyến ái...Do đó cận tử nghiệp là nghiệp dẫn dắt đi đầu thai...Nhưng sâu xa, hơn đó không phải là cân tử nghiệp, mà chính là cái tôi hiện hữu của những hối tiếc về cuộc đời, những trăn trở về cuộc sống tương lai, những gì làm được hoặc chưa làm được, lòng luyến ái, si mê,....
Lành thay, khi được trao đổi và thọ trì với các bậc thiện tri thức