Ngã là gì? Vô Ngã là gì?

[doccoden]

Thân chào các phật tử

Bản Ngã là một khái niệm rất quan trọng nhưng xưa nay tôi thấy hầu hết phật tử đều hiểu sai. Từ chỗ hiểu sai mà đi sai đường, theo ngoại đạo mà cứ tưởng là mình đang theo Phật. Tại sao tôi nói nó rất quan trọng? Bởi vì hiểu Bản Ngã là gì thì sẽ hiểu Vô Ngã là gì. Một khi nhận ra rằng mọi thứ trên đời đều vô ngã thì cũng tức là giác ngộ! Nghe đơn giản như đang giỡn Nhưng quả thật con người bị vô minh chung quy lại đều là do chấp ngã, hết chấp ngã thì sẽ hết vô minh.

Tôi mở cái chủ đề này để cho mọi người tự do bàn luận, phân tích đúng sai của những cách hiểu khác nhau về Ngã - Vô Ngã. Có người tự cho rằng mình hiểu đúng về vô ngã, tỏ tường phật pháp Không hề chi, vấn đề ở chỗ không chứng tỏ được mình đúng người ta sai, mà chỉ khăng khăng "tôi đúng, anh sai, không nói nhiều" Nguy hiểm hơn nếu người đó là mod, có quyền khóa lại những gì nói trái ý mình. Thiết nghĩ nếu không có gì phạm qui thì không nên làm vậy, chỉ đem lại tiếng xấu cho diễn đàn mà thôi.

Hy vọng đề tài này không bị khóa

[Hư Danh]

Trong "Kinh nói về những đặc tướng của Vô ngã" (pi. anattālakkhaṇasutta, Saṃyutta Nikāya 22.59, bản dịch của Thích Minh Châu):

1) Một thời Thế Tôn ở Bàrànasi (Ba-la-nại), tại Isìpatana (Chư Tiên đọa xứ), vườn Lộc Uyển.
2) Ở đây Thế Tôn nói với đoàn năm vị Tỉ-khâu: "Này các Tỉ-khâu".
- "Thưa vâng bạch Thế Tôn". Các Tỉ-khâu ấy vâng đáp Thế Tôn. Thế Tôn nói như sau:
3) Sắc, này các Tỉ-khâu, là vô ngã. Này các Tỉ-khâu, nếu sắc là ngã, thời sắc không thể đi đến bệnh hoạn và có thể được các sắc như sau: "Mong rằng sắc của tôi là như thế này! Mong rằng sắc của tôi chẳng phải như thế này!"
4) Và này các Tỉ-khâu, vì sắc là vô ngã. Do vậy sắc đi đến bệnh hoạn, và không thể có được các sắc: "Mong rằng sắc của tôi như thế này! Mong rằng sắc của tôi chẳng phải như thế này!"
5) Thọ, này các Tỉ-khâu, là vô ngã. Này các Tỉ-khâu, nếu thọ là ngã, thời thọ không thể đi đến bệnh hoạn, và có thể được thọ như sau: "Mong rằng thọ của tôi như thế này! Mong rằng thọ của tôi chẳng phải như thế này!"
6) Và này các Tỉ-khâu, vì thọ là vô ngã. Do vậy, thọ đi đến bệnh hoạn, và không thể có được các thọ: "Mong rằng thọ của tôi như thế này! Mong rằng thọ của tôi chẳng phải như thế này!"
7) Tưởng là vô ngã...
8) Các hành là vô ngã, này các Tỉ-khâu, nếu các hành là ngã, thời các hành không thể đi đến bệnh hoạn và có thể được các hành như sau: "Mong rằng các hành của tôi như thế này! Mong rằng các hành của tôi chẳng phải như thế này!"
9) Và này các Tỉ-khâu, vì các hành là vô ngã. Do vậy, các hành đi đến bệnh hoạn, và không thể có được các hành: "Mong rằng các hành của tôi như thế này! Mong rằng các hành của tôi không phải như thế này!"
10) Thức là vô ngã, này các Tỉ-khâu, nếu thức là ngã, thời thức không thể đi đến bệnh hoạn, và có thể có được thức như sau: "Mong rằng thức của tôi như thế này! Mong rằng thức của tôi chẳng phải như thế này!"
11) Và này các Tỉ-khâu, vì thức là vô ngã. Do vậy, thức đi đến bệnh hoạn, và không có thể có được thức: "Mong rằng thức của tôi như thế này! Mong rằng thức của tôi chẳng phải như thế này!"
12) Này các Tỉ-khâu, các Ông nghĩ thế nào? Sắc là thường hay vô thường?
- Là vô thường, bạch Thế Tôn!
- Cái gì vô thường là khổ hay lạc?
- Là khổ, bạch Thế Tôn.
- Cái gì vô thường, khổ, chịu sự biến hoại, có hợp lý chăng khi quán cái ấy là: "Cái này là của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi?"
- Thưa không, bạch Thế Tôn.
13-15) Thọ... Tưởng... Các hành...
16) Thức là thường hay vô thường?
- Là vô thường, bạch Thế Tôn.
- Cái gì vô thường là khổ hay lạc?
- Là khổ, bạch Thế Tôn.
- Cái gì vô thường, khổ, chịu sự biến hoại, có hợp lý chăng khi quán cái ấy là: "Cái này là của tôi, cái này là tôi, cái này là tự ngã của tôi?"
- Thưa không, bạch Thế Tôn.
17) Do vậy, này các Tỉ-khâu, phàm sắc gì quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần; tất cả sắc cần phải như thật quán với chánh trí tuệ như sau: "Cái này không phải của tôi, cái này không phải là tôi, cái này không phải tự ngã của tôi."
18) Phàm thọ gì...
19) Phàm tưởng gì...
20) Phàm các hành gì...
21) Phàm thức gì quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần; tất cả thức cần phải như thật quán với chánh trí tuệ như sau: "Cái này không phải của tôi, cái này không phải là tôi, cái này không phải tự ngã của tôi."
22) Thấy vậy, này các Tỉ-khâu, bậc Đa văn Thánh đệ tử yếm li đối với sắc, yếm li đối với thọ, yếm li đối với tưởng, yếm li đối với các hành, yếm li đối với thức. Do yếm li, vị ấy li tham. Do li tham, vị ấy giải thoát. Trong sự giải thoát, trí khởi lên: "Ta đã được giải thoát". Vị ấy biết rõ: "Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, những việc nên làm đã làm, không còn trở lui trạng thái này nữa."
23) Thế Tôn thuyết như vậy. Nhóm năm vị Tỉ-khâu hoan hỉ, tín thọ lời Thế Tôn dạy. Trong khi lời dạy này được nói lên, tâm của nhóm năm vị Tỉ-khâu được giải thoát khỏi các lậu hoặc, không có chấp thủ.

[binh]

Theo nghĩa nhân gian đã hiểu thì cái gì thật có tức là có tánh chất thường còn, bất biến, thì gọi là có ngã.
Dựa theo nghĩa này, Phật chỉ dạy chúng ta rằng :
"Sắc, Thọ , tưởng, hành, thức" đều là vô ngã, vì chúng đều biến đổi.
Từ đó đi đến kết luận rằng:
Con người là vô ngã, không thật có, vì các thứ kiến tạo nên con người (sắc, thọ, tưởng, hành, thức) đều vô ngã.

[Thánh_Tri]

Nói ngã là thường kiến.
Nói vô ngã là đoạn kiến.

Do vậy chấp vào bên nào cũng sai, vẫn còn tâm thức lăng xăng hư ngụy. Trong khi tâm thì vô sở trụ.

Nếu có thể vượt ngoài ngã và vô ngã, siêu vượt hữu vô tương đối thì mới thật là Chân Vô Ngã mà cũng tức là Chân Ngã vậy!

Phật nói pháp vì cởi trối phá chấp, như nói vô ngã để phá ngã, nói ngã để phá vô ngã. Tất cả lời phật dạy đều là phá chấp, mình chấp vào lời phật mà quên đi không chịu phá chấp trước nơi mình, lại còn thêm nhiều kiến giải chấp trước sai lầm thì biết bao giờ mới giác ngộ giải thoát! Muốn vào bờ mà cứ chèo ra khơi, muốn đi đông mà đi tây thì bao giờ mới đến được!

Buông xuống đi!

Ngã cùng vô ngã thị lẫn phi
Thường và vô thường mãi đua tranh
Một dao trí tuệ lên bờ giác
Vượt ngoài hữu vô mới tỏ tường

[huynhnamphuong]

Bạn có thể cho mình được biết phật nói vô ngã là đoạn kiến ở đâu, vào lúc nào, trong những ghi chép nào k ?

[BATKHONG1985]

Nói vô ngã là đoạn kiến

DH nói như vậy không khế hợp lời Phật dạy về VÔ NGÃ. Dù DH có bào chữa thế nào đi nữa thì cũng không xong!

Điều này chứng tỏ DH chưa hiểu được chỗ trung dung phương tiện.

nói ngã để phá vô ngã

DH hãy trích dẫn lời Phật dạy trong Kinh Điển nào?

[Thánh_Tri]

Dùng vô ngã để phá ngã phàm phu (tức tâm thức hay phân biệt chấp trước).

Dùng ngã (tức tự tánh) để phá vô ngã của nhị thừa.

Nói Chấp "ngã" hay chấp "Vô ngã" đều không đúng. Chứ ai mà bát lời Phật dạy về Vô Ngã đâu. Đừng hiểu lầm.

[BATKHONG1985]

D
Dùng ngã (tức tự tánh) để phá vô ngã của nhị thừa.

Ngã = tự tánh?

DH nói không rõ như vậy, rất là tai hại.

[binh]

Trong các tánh chất của tâm thì :
- Ngã (trong thường, lạc, ngã, tịnh) có nghĩa là tự mình làm chủ, không phụ thuộc vào bất cứ cái gì.
- Vô ngã có nghĩa là tuyệt đối bình đẳng. Đối với các pháp, không có thiên vị một pháp nào hết.

[doccoden]

Tôi mở cái chủ đề này để cho mọi người tự do bàn luận, phân tích đúng sai của những cách hiểu khác nhau về Ngã - Vô Ngã.

Tôi nhận thấy có 2 cách hiểu sai về NGÃ:

1. NGÃ tức là NGÃ MẠN:
do vậy họ suy diễn rằng VÔ NGÃ tức là làm cho mình không còn ngã mạn nữa, không còn kiêu căng tự phụ nữa...Quan điểm này sai vì:
_ Khi Đức Phật tuyên thuyết "vạn pháp đều vô ngã" thì phải ngầm hiểu rằng NGÃ bao hàm nhiều thứ khác ngoài con người (từ "pháp" bao gồm mọi sự vật hiện tượng). Nếu thay "vạn vật" thành "con người" thì diễn giải theo quan điểm trên cũng sai nốt, vì như vậy là cho rằng mọi người đều đã vô ngã hết rồi.
_ Nếu chỉ liên quan đến thái độ, hành vi, đạo đức thì không riêng gì PG mà các tôn giáo khác có rất nhiều người đạt đến "vô ngã" theo cách hiểu trên. Nói rộng hơn, cả những người không theo tôn giáo nào.
_ PG chú trọng đến trí tuệ, người giác ngộ là người "toàn tri, toàn giác". Do đó người có đạo đức hoàn thiện vẫn không được xem là một người giác ngộ.

2. NGÃ tức là cái TÔI:
do vậy họ suy diễn rằng VÔ NGÃ tức là cho rằng không có cái tôi (ta). Quan điểm này sai vì:
_ Khi Đức Phật tuyên thuyết "vạn pháp đều vô ngã" thì phải ngầm hiểu rằng NGÃ bao hàm nhiều thứ khác ngoài con người (từ "pháp" bao gồm mọi sự vật hiện tượng). Nếu thay "vạn vật" thành "con người" thì diễn giải theo quan điểm trên cũng sai nốt, vì như vậy là cho rằng mọi người đều không có cái tôi.
_ Nếu cho rằng con người không có cái tôi thì buộc phải giải thích cho rõ nghĩa xem cái tôi họ nói là ám chỉ đến cái gì. Như vậy hóa ra thay từ NGÃ bằng một từ ngữ mơ hồ khác.

--------------

Mời các phật tử theo 2 quan điểm trên vào phản biện

[doccoden]

Theo nghĩa nhân gian đã hiểu thì cái gì thật có tức là có tánh chất thường còn, bất biến, thì gọi là có ngã.
Dựa theo nghĩa này, Phật chỉ dạy chúng ta rằng :
"Sắc, Thọ , tưởng, hành, thức" đều là vô ngã, vì chúng đều biến đổi.
Từ đó đi đến kết luận rằng:
Con người là vô ngã, không thật có, vì các thứ kiến tạo nên con người (sắc, thọ, tưởng, hành, thức) đều vô ngã.

Nói vậy thì binh tự ngẫm lại xem quan điểm về Phật tánh của mình là đúng hay sai? Phật tánh có tánh chất thường còn, bất biến hay là không?

Nói ngã là thường kiến.
Nói vô ngã là đoạn kiến.

Nói vậy thì TT cho rằng Phật theo quan điểm đoạn kiến à?

Để rõ trắng đen thì TT nên trình bày vấn đề cho mạch lạc, đầy đủ. Đó là:

_ Ngã là gì? vô ngã là gì? thường kiến là gì? đoạn kiến là gì?

Sau đó xem lại coi có phải đúng như 2 câu mà mình nói ở trên hay không nhá.

[binh]

doccoden đã viết

Nói vậy thì binh tự ngẫm lại xem quan điểm về Phật tánh của mình là đúng hay sai? Phật tánh có tánh chất thường còn, bất biến hay là không?

Chẳng liên quan gì đến Phật tánh ở đây.
Tôi viết đoạn trên để chứng tỏ rằng "Vô ngã" mới thường còn, bất biến, chứ chẳng phải là "ngã".
Hãy xem lại quan điểm của mình đi.