TUYỆT QUÁN LUẬN

[binh]

Vấn viết : Phả hữu nhân duyên đắc vọng ngữ phủ ?
Đáp viết : Ngữ nhi vô chủ, ngôn nhi vô tâm, thanh đồng chung hưỡng, khí loại phong âm. Tâm đồng như thử, đạo Phật diệc thị vô. Nhược bất như thử, nải chí xưng Phật, diệc thị vọng ngữ.

Hỏi: Có nhân duyên được nói dối chăng?
Đáp: Thốt lời mà không chủ, nói ra mà không tâm, tiếng đồng chuông vang, hơi đồng tiếng gió. Tâm đồng như thế thì nói Phật cũng là không. Nếu chẳng như thế, dẫu đến khen Phật cũng là nói dối

Giải thích:
Vô tình tạo tiếng thì không tạo nghiệp (thí dụ như bị đau kêu á, ho, nhảy mũi v.v.. thì không tạo nghiệp. Còn cố ý gây tạo tiếng động để tác động đến người là tạo nghiệp).

[binh]

PHẦN XI

Duyên Môn khởi vấn viết : Nhược bất tồn thân kiến, vân hà hành, trụ, tọa, ngọa dã ?
Đáp viết : Đản hành , trụ, tọa, ngọa ; hà tu lập thân kiến ?

Duyên Môn hỏi:
Nếu chẳng còn thân kiến, làm sao đi, đứng, ngồi, nằm?
Đáp: Chỉ đi, đứng, ngồi, nằm, đâu cần lập thân kiến.

Giải thích
Thân kiến tức là chấp ngã. Nếu biết rằng thân này chỉ là nhân duyên hội hợp, chỉ là giả có, tâm này vốn không, thì biết Ta vốn không có thật.
Thực tế là thế, chỉ cần quan niệm rằng ta vốn không có thật, không làm gì để phục vụ cho cái bản ngã đó thì mọi việc đi đứng nằm ngồi, thấy nghe hay biết đêu vô ngã.

[binh]

Vấn viết : Ký bất tồn giả, đắc tư duy nghĩa lý phủ ?
Đáp viết : Nhược kế hữu tâm, bất tư duy diệc HỮU. Nhược liễu vô tâm, thuyết tư duy diệc VÔ. Hà dĩ cố ? Thí như Thiền sư tĩnh tọa nhi hứng lự, mãnh phong loạn động nhi vô tâm dã.

Hỏi: Đã chẳng còn thân kiến, có được suy nghĩ nghĩa lý chăng?
Đáp: Nếu chấp có tâm, chẳng suy nghĩ cũng có. Nếu rõ không tâm, dù suy nghĩ cũng không. Tại sao? Ví như thiền sư ngồi yên mà dấy lo nghĩ, còn gió mạnh loạn động mà không tâm.

Giải thích:
Nếu chấp có tâm thì chẳng suy nghĩ cũng có (có ta). Nếu rõ không tâm (tâm vô ngã) thì dù suy nghĩ cũng vấn là không.

[binh]

PHẦN XII

Duyên Môn vấn viết : Nhược hữu sơ học đạo nhân hốt ngộ nhân duyên, tha dục lai hại, vân hà đối trị nhi hợp đạo hồ ?
Đáp viết : Nhất cá bất tu đối trị. Hà dĩ cố ? Khả tị tị chi , bất khả tị nhiệm chi. Khả nhẫn nhẫn chi, bất khả nhẫn khốc chi !

Duyên Môn hỏi:
Nếu có người mới học đạo, chợt gặp nhân duyên, người khác đến làm hại, làm sao đối trị cho hợp đạo?
Đáp: Toàn thể chẳng cần đối trị, tại sao? Cái có thể tránh thì hãy tránh đi, cái không thể tránh cứ để mặc nó. Cái có thể nhẫn thì hãy nhẫn, cái không thể nhẫn thì khóc.

Giải thích:
Nhân duyên đến thời, gặp quả thì phải trả. Chịu đựng được cũng không tâm (không để tâm thù hận), không chịu đựng được cũng không tâm.

[binh]

Vấn viết : Nhược khốc, dữ tha hữu ngã kiến nhân hà biệt ?
Đáp viết : Như xử khẩu chung, kỳ thanh tự nhiên xuất dã. Hà tất tức hữu ngã hồ? Như nhược cường tử trác tâm, niết si cấm nhẫn, thử nải tồn đại đại ngã.

Hỏi: Nếu khóc đâu khác gì với người có ngã kiến?
Đáp: Như chày dộng chuông, tiếng nó tự nhiên phát ra đâu hẳn là có ngã. Nếu ông cố gượng chết để kiềm tâm, nghiến răng chịu đựng, đây chính là còn cái NGÃ rất to.

Giải thích:
Nếu cắn răng chịu đựng, kềm tâm để chịu đựng tức là vẫn còn chấp tâm, tức chấp có , hay chấp ngã.

[binh]

Vấn viết : Nhân chi ai khốc, trung hữu tình động. Khởi đồng chung hưởng ?
Đáp viết : Ngôn đồng dữ bất đồng giả, đản thị nhử đa sự. Vọng tưởng tư lượng tác thị vấn. Nhược vô tâm phân biệt giả, đạo thể tự nhiên.

Hỏi: Sự buồn khóc của người, trong đó có tình động, đâu đồng tiếng chuông vang?
Đáp: Nói đồng và chẳng đồng, chỉ là ông đa sự, vọng tưởng nghĩ lường mà khởi lời hỏi ấy. Nếu không tâm phân biệt thì thể đạo tự nhiên.

Giải thích:
Nếu đau thì khóc, chẳng buồn, chẳng giận, giống như đánh chuông thì chuông tự kêu. Đó gọi là vô tâm, chẳng phải như tình động.

[binh]

Vấn viết : Ngô văn Thánh nhân: binh bất thương, khổ bất uổng, sắc bất thụ, tâm bất động. Thử hà vị dã ?
Đáp viết : Nhược liễu nhất thiết pháp tức vô ngã, thanh dữ bất thanh, động dữ bất động, câu hợp đạo lý, vô phương ngại.

Hỏi: Tôi nghe thánh nhân thì binh chẳng làm tổn thương, khổ chẳng làm cong khuất, sắc chẳng thọ, tâm chẳng động, đây nghĩa là sao?
Đáp: Nếu rõ tất cả pháp là vô ngã, thì tiếng và chẳng tiếng, động và chẳng động đều hợp đạo lý, không ngăn ngại.

Giải thích:
Thánh nhân thì binh chẳng làm tổn thương, khổ chẳng làm cong khuất, sắc chẳng thọ, tâm chẳng động. Vì sao ?
Vì Thánh nhân tâm vốn không, ngã vốn không, nên ngoại cảnh chẳng thể tổn hại đến tâm. Đánh thì đau, đâm thì chết vậy thôi, nhưng tâm không động.

[binh]

PHẦN XIII

Duyên Môn vấn viết :
Ngã kiến hữu học đạo nhân, bất đa tinh chuyên thủ giới, hộ uy nghi bất ân cần, bất hóa chúng sinh, đằng đằng nhiệm vận giả, hà ý dã ?
Đáp viết : Dục vọng nhất thiết phân biệt tâm , dục diệt nhất thiết chư hữu kiến. Tuy tự đằng đằng nhiệm vận, nhi nội hạnh vô gián.

Duyên Môn hỏi:
Con thấy có người học đạo, phần nhiều chẳng chuyên ròng giữ giới, chẳng chăm lo gìn giữ oai nghi, chẳng giáo hóa chúng sanh, cứ mặc tình thoải mái, là ý gì?
Đáp: Muốn quên tất cả tâm phân biệt, muốn dứt tất cả kiến chấp có; tuy tợ mặc tình thoải mái mà bên trong thực hành không gián đoạn.

Giải thích:
Là những vị đã tu cao, không lưu tâm đến ngoại cảnh, nhưng bên trong vẫn luôn giữ gìn không gián đoạn.

[binh]

Vấn viết : Như thử hành giả, nải canh sinh tha “tiểu nhi chi kiến” vân hà ngôn năng diệt kiến dã ?
Đáp viết : Đản diệt nhữ kiến, hà lự tha sinh. Thí như ngư thoát thâm uyên, hà lự bộ giả hiềm nhỉ !

Hỏi: Người tu hành như trên, bèn sanh cái thấy trẻ con cho người khác, làm sao nói dứt kiến chấp?
Đáp: Chỉ dứt kiến chấp của ông, đâu lo gì người khác sanh. Ví như con cá thoát khỏi vực sâu, đâu lo gì người bắt hiềm trách.

Giải thích:
Người khác sanh cái thấy trẻ con là người khác tự khởi tâm. Không ăn nhằm gì đến ông. Chỉ cần tự ông không khởi tâm là được.

[binh]

Vấn viết : Nhược thử giả, tức thị tự ích tổn tha, hà danh Đại sĩ ?
Đáp viết : Nhữ kiến nhược bất sinh, bỉ tức bất sinh. Nhữ kim huyền lự tha sinh, cập thị tự sinh, phi tha sinh dã.

Hỏi: Như thế, tức lợi mình, tổn người, đâu gọi là bậc Đại sĩ ?
Đáp: Nếu kiến chấp của ông chẳng sanh, họ tức chẳng sanh. Nay ông lo xa người khác sanh, chính là tự sanh, chẳng phải người khác sanh

[binh]

Vấn viết : Nội thông Đại lý, ngoại hiện tiểu nghi. Ư pháp hà tồn ?
Đáp viết : Nhữ kim cưỡng dục yếu tha đại lão tử tác tiểu nhi hý. Ư lý hà ích ? !

Hỏi: Bên trong thông suốt lý đại thừa, bên ngoài hiện oai nghi tiểu thừa, đâu tổn hại gì đối với pháp?
Đáp: Nay ông cố muốn cho ông già làm trẻ con đùa, đâu ích gì đối với lý!

Giải thích:
Đừng quan tâm đến người khác nghĩ gì, làm gì. Bởi như vậy tức đã bị ngoại cảnh chi phối, không phù hợp với lý.

[binh]

Vấn viết : Như thị “Diệt kiến Đại sĩ “ hà nhân năng thức ? Hà nhân năng tri dã ?
Đáp viết : Chứng giả năng tri, hành giả năng thức.

Hỏi: Như thế bậc Đại sĩ dứt kiến chấp, người nào hay biết được?
Đáp: Người chứng mới rõ, người thực hành mới hay nhận biết.

Giải thích:
Bậc đại sĩ dứt kiến chấp, cần tự chứng, tự biết, đó mới thật là Đại sĩ. Không thể nhìn bề ngoài mà biết được.