Ý NGHĨA VÀ GIÁ TRỊ CỦA MƯỜI NGHIỆP LÀNH
Sát sanh là đoạn mạng chúng sanh. Tự mình giết, xúi người giết, thấy người giết vui theo đều phạm giới sát cả. Tại sao đức Phật đưa ra điều răn thứ nhất, cấm không cho Phật tử giết người, sát vật, vì tất cả mọi loài đều ham sống sợ chết.
Trong các tội ác, tội lớn nhất là làm thân Phật ra máu, giết A la hán, Tổ Thầy, cha mẹ và phá hòa hợp Tăng. Kẻ đó chắc chắn bị đọa vào địa ngục A Tỳ.
Giết đồng loại, bị quả báo hiện tại, thân nhân người ta sẽ báo thù. Nếu không cũng bị pháp luật trừng trị, cho dù họ có khôn khéo trốn thoát luật thế gian, nhưng không qua luật nhân quả, kiếp sau bị nạn nhân giết lại.
Chưa hết, giết chết một mạng người tức là làm cho ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con cháu người ta phải chịu cảnh cốt nhục chia lìa và phá vỡ những hoài bảo, công danh sự nghiệp, làm cho họ chết trong uất hận, nuối tiếc. Quả báo đến với kẻ đó, đời sau chịu cảnh người thân phân ly, sự nghiệp đổ vỡ, chết trong đau thương, hối tiếc.
Giết thú bị tổn giảm tuổi thọ, luân hồi thường mạng, bệnh hoạn, chết yểu.
Nói đến oan trái của nghiệp sát:
Thuở Phật sanh tiền có anh chàng nọ cưới vợ nhiều năm, nhưng chẳng có con nên mới cưới thêm vợ lẽ, không bao lâu có thai. Vợ lớn nhìn thấy chồng lúc nào cũng chăm sóc vợ lẽ hết sức chu đáo, nên lòng ganh tỵ, ghen tuông nổi lên sanh tâm độc ác, mua thuốc phá thai trộn vào thức ăn làm cho cả mẹ lẫn con đều chết, vì thai già tháng. Người chồng điều tra biết được oan tình, liền đánh đập vợ lớn cho đến chết.
Luân hồi nhân quả trả vay. Sau khi chết người vợ nhỏ sanh làm con chồn, vợ lớn sanh làm con gà mái, mỗi khi gà có con, chồn ta bắt ăn thịt và sau đó ăn luôn cả gà mẹ.
Kiếp thứ ba sau khi gà chết sanh lại làm con beo, chồn sanh lại làm con nai cái. Mỗi khi nai cái có con, beo đến bắt ăn thịt cả mẹ lẫn con.
Kiếp thứ tư, nai sanh làm hung thần, còn beo sanh làm người con gái. Đến tuổi trưởng thành người con gái có chồng, lúc sanh con, hung thần đến bắt ăn thịt, làm cho cô ta vô cùng đau khổ. Trải qua hai lần như vậy, đến lần thứ ba, người chồng đề nghị đưa vợ về quê ngoại sanh. Sau khi sanh được một thời gian, hai vợ chồng bồng con trở về quê nhà, đi dến gần Kỳ Viên Tịnh Xá, bỗng nghe có tiếng gió từ xa thổi tới như cuồng phong vũ bão, người vợ nhìn lên trời, thấy hung thần đuổi bắt, liền ôm con chạy vào Tịnh xá Kỳ Viên, cầu xin Phật từ bi cứu mạng cho con mình. Khi đó hung thần cũng vừa đến nơi, nhưng bị chư thiên giữ cửa ngăn lại không cho vô. Phật bảo A Nan Đà ra gọi hung thần vào, nhờ oai lực của Phật nên thần tỏ ra dễ dạy.
Trước mặt hai nạn nhân, Phật từ tốn khuyên bảo: " Sao các người cứ mãi giết hại lẫn nhau như thế! Oan trái biết bao giờ mới chấm dứt được?" Rồi Phật kể lại mối thù nhiều đời cho họ nghe xong, liền đọc kệ:
- Nếu lấy oán báo oán
Oán ấy mãi chất chồng
Nếu lấy đức báo oán
Oán ấy tự tiêu tan.
Nghe bài kệ và lời khuyên của Phật, hung thần và người phụ nữ hóa giải hết oán thù, đồng đứng lên đảnh lễ Phật, câu xin quy y, thọ trì ngũ giới.
Lòng từ bị của đức Phật xem chúng sanh như con của mình, nên ngài không cho đệ tử sát sanh hại vật với bất cứ hình thức nào. Vì ngài biết mọi loài đều sợ gươm, đao, giáo, mác.
Thật vậy, khi chúng ta nhìn thấy các cóc, ếch sắp bị cắt cổ, nó liền đưa chân chống đỡ. Trâu, bò, gà, vịt, tôm, cá... khi bị đập đầu, thọc huyết, chặt kỳ, đánh vảy... thì hoảng sợ dẫy dụa, rên là tỏ ra đau đớn vô cùng. Chúng ta hãy xem qua mẫu chuyện đau thương của vợ chồng chú vượn rừng bị sức mạnh và trí khôn của con người hủy diệt.
Chuyện kể: Ở trong một khu rừng hoang vu nọ, có cặp vợ chồng chú vượn. Một hôm vượn vợ sanh được một chú vượn con thật là kháu khỉnh, dễ thương, chúng sống trong cảnh êm đềm hạnh phúc trên cành cây cao giữa núi rừng hoang dã. Rồi một ngày kia, vượn mẹ đang bế vượn con vui đùa, bỗng đâu từ dưới đất mũi tên bắn lên trúng vượn mẹ, vượn mẹ ôm ngực thét lên những tiếng kêu ai oán trộn lẫn đau thương, máu lệ tuôn trào thắm ướt cả thân! Vượn mẹ đau đớn oằn oại dường như muốn buông rơi con mình, nhưng tình mẫu tử thiêng liêng, nên vượn mẹ cố gắng bế vượn con vào lòng cho bú thật no, rồi cẩn thận giao cho vượn chồng và trăn trối: "Hãy cố gắng ở lại nuôi con!" Với ánh mắt bi ai đầy máu lệ, vượn mẹ đưa tay vuốt nhẹ lên mình vượn con, rồi nhìn vượn chồng lần cuối, từ từ trút đi hơi thở sau cùng, nhắm mắt buông tay rơi xuống mắt đất nằm oằn oại trên vũng máu, bên cạnh tiếng cười thỏa mãn của tên thợ săn hiếu sát.
Chính cái thảm trạng đó đã kéo dài từ ngàn xưa, nên đức Từ Phụ Thích Ca Mâu Ni phải thốt ra nhưng tiếng nói nghẹn ngào:
"Các con ơi! Hãy mở rộng lòng tử để san bằng những hố thẳm đau thương cho vạn loại được sống trong cảnh bình đẳng hạnh phúc, yên vui".
Cũng vì tìm cầu món ngon vật lạ, ăn cho khoái khẩu, phì da mà có lắm người bắn chim, đâm cá. Họ lấy thú vật làm bia để bắn, bẫy rập, câu lưới, treo móc, đập đầu, cắt cổ, lột da, chiên xào, nấu nướng, luộc sống... mặc cho nó kêu gào, dẫy chết, mà họ vẫn thản nhiên coi như không có gì xảy ra! Giống như tên tướng cướp mặt đằng đằng sát khí, giết người đẳm máu mà chẳng gớm tay, vì lạm sát quá nhiều, tri thức của họ trở nên chai đá, không còn cảm nhận sự đau đớn của kẻ khác, những người giết vật lâu ngày cũng giống như thế!
Ngược lại, khi họ bị đứt tay hay nước sôi văng trúng một chút là nhảy dựng lên, kêu trời rên la. Thế mà người ta lại đành lòng giết hại sinh vật để bày tiệc ăn uống, phung phí, đàn ca, xướng hát, vui chơi thỏa thích trên sự đau khổ của chúng. Có người ăn nhiều món độc địa, nào là thích ăn tim, gan, phổi, phèo, bao tử, vạc óc khỉ, nướng cá sống... Bởi thế cái thân của họ sanh ra đủ thứ bệnh như: cao huyết áp, tiểu đường, sỏi thận, đau tim, xơ gan, ung thư phổi, loét bao tử...
Nói đến tai hại của việc ăn thịt, nhà triết gia Sénèque nói:
"Nếu mỗi bữa ăn người ta dùng thịt là ngấm ngầm tự đầu độc làm cho cơ thể sanh bệnh chết sớm mà không hay biết..."
Thật vậy, ngày nay những nhà y khoa, bác sĩ trứ danh như Soteyro, Variakiplami nói:
"Trong các thứ thịt có rất nhiều chất độc, nguy hiểm cho sức khỏe con người". Bằng chứng là các loài vật mắc nhiều chứng bệnh như: Bò điên, heo lở mồm, long móng, cúm gia cầm, cá có độc... ăn vào dễ bị truyền nhiễm ngộ độc mà chết. Tổ chức Y Tế Thế Giới đã xác minh 40% người bị ung thư ở Mỹ là do ăn nhiều chất mở. Bác sĩ Bulaicơ chuyên gia dinh dưỡng của Viện Y Học Haward (Mỹ) cho rằng:
"Những độc tố trong thịt và mở là nguyên nhân sanh ra các thứ bệnh".
Hơn nữa, người ăn chay tăng thêm sức khỏe, giảm bớt những bệnh tật, các nhà khoa học, y học Đông, Tây đều công nhận thức ăn chay là nhẹ nhàng, thanh khiết dễ tiêu hóa và có nhiều dưỡng chất bổ ích cho cơ thể. Thế mà có nhiều những quan niệm sai lầm, họ nói ăn thịt cá mới có đủ dưỡng chất và sức mạnh.
Thật ra ăn thịt cá không có sức chịu đựng cực nhọc, dẻo dai bằng những người ăn chay trường. Chình giáo sư Tr. Winfischer ở Đại học Yale, sau nhiều cuộc thí nghiệm đã long trọng tuyên bố rằng:
"Ăn thịt của những động vật có nhiều chất đạm sẽ làm cho con người không đủ sức chịu đựng, cực nhọc bằng người ăn chay". Tại Đại học Olympic ở Hà Lan năm 1928, người đạt kỷ lục về môn chạy Marathon là Enranphi ăn toàn đồ chay. Muốn cho cơ thể khỏe mạnh, ít bệnh, sống lâu, nên dùng nhiều rau quả, trái cây. Theo Tiến sĩ hóa học Liên Xô cũ Xatavidina Quydốp người ăn chay kéo dài tuổi thọ, như ở vùng Cô-Ca-Dơ (Liên Xô cũ) có rất nhiều cụ già tuổi thọ cao là nhờ các cụ ăn chủ yếu là rau quả và thức ăn chay. Nhiều thầy thuốc đã thừa nhận rau quả, ngũ cốc có nhiều vitamin ngăn ngừa bệnh thiếu máu, thông mật và góp phần phục hồi các tế bào của cơ thể.
Các loại như cam, quýt có thể ngăn ngừa bệnh ung thư, dư mỡ động mạch, nước cam làm mát phổi, mát gan, mát tim, mát thận, điều hào dạ dầy, giải khát, giải nhiệt, giải độc, nhuận trường. Trái chuối vừa ngon, vừa có giá trị dinh dưỡng cao hơn các loại trái cây khác, chuối chín chừa nhiều đường bột, chất đạm và nhiều sinh tố, giúp cứng xương, quân bình thần kinh, trị luôn bệnh suy nhược, thấp khớp.
Trái vú sữa bổ thận, mát tim, phổi, giải uất nhiệt. Trái lê nhuận phổi, mát tim, giáng hỏa, tiêu đờm, giải khát, giải độc, chữa phổi khô, ho khan, ho có đờm, nói không ra tiếng. Người lạnh bụng, yếu dạ dầy và sản phụ không nên ăn lê. Trái bơ làm giảm mở độc hại trong cơ thể, trị luôn bệnh xơ gan, giúp bảo vệ các mạch máu, lại thêm chống lão hóa. Trái bưởi trị nhiều bệnh về đường ruột và mạch máu. Trái nho, dâu, cà chua chống lão hóa
"giữ được tuổi trẻ lâu dài"ư. Cà rốt làm giảm ung thư phổi... giúp tiêu hóa, bổ máu và các chứng tay chân, cơ thể tê cứng, da khô. Ngó sen và củ sen giải được phiền nhiệt, khí nghịch, chảy máu cam, bổ tim tăng dịch vị, trị tiêu chảy, khí huyết lưu thông điều hòa, khiến cho thân thể, tinh thần nhẹ nhàng, khỏe mạnh, sống lâu. Bí đỏ còn chữa được chứng nhức đầu, chóng mặt, đề phòng đau màn óc, trị luôn cao huyết áp, suy tim, suy thận, viêm niệu, biêm ruột. Bí đao thanh nhiệt giải khát, lợi tiểu, tiêu ung nhọt, nhuân trường, giải độc; người bệnh lâu ngày hoặc âm hư thì không nên ăn. Cà chua bổ máu, bổ tim, mát gan, giúp tiểu hóa, nhiều sinh tố A và nhiều chất kháng độc, giảm chứng căng mạch máu và bớt nguy cơ nhồi máu cơ tim. Cà chua xay nát, lược bỏ hột, để đường vào uống, sẽ sáng mắt, mát thận, mát gan, mát máu và mạch tim. Mỗi sáng ăn hai trái cà chua tươi, trị tiểu đường, cao huyết áp, mất ngủ. Trong toàn bộ rau quả không thứ nào tốt hơn cà chua, nhưng ăn nhiều quá sẽ bị phạt hỏa, sưng phù. Mồng tơi giải nhiệt, nhuận trường, giúp đại tiểu tiện dễ dàng, vừa tống khi nóng, khí độc trong ruột già ra. Câu kỷ giải nhiệt, lọc máu, chữa chứng đau khớp, ngứa ngoài da, gan hư, mắt mờ và bệnh tiêu đường. Rau lang vừa bổ vừa ngon, giúp trẻ mau lớn (phát triển chiều cao), phòng ngừa đau mắt, phù thũng và giúp cơ thể đề kháng bệnh tật. Rau má mát gan, giải độc, chữa đau mắt, da sưng đỏ lở, nóng rát trong bụng khó chịu. Rau dền gai thông kinh mạch, giải phong nhiệt, mát gan, mát dạ dày, nhuận trường, giải nhiệt, chữa huyết trắng. Rau đắng mát tim, giáng hỏa, giải nội nhiệt, trừ ban nhiệt nhập lý mê cuồng.
Chế độ ăn uống theo bác sĩ Vêraiêva cho biết
"Sự phát triển và sức khỏe của con người đòi hỏi phải có protêin, chất này có nhiều trong các thực vật như: Đậu Hà lan có 23,8%, đậu nành 25% trong khi đó thịt chỉ có 17%, cá 16,5%".
Đề phòng thiếu chất sắt, nên cung cấp Vitamin C cho cơ thể cần dùng thêm (chanh, ngô, cam, rau xanh, bắp cải...) và bổ sung cho khẩu phần ăn các thực phẩm giàu chất sắt như (gạo lức, đậu đen, đậu xanh, đậu đỏ, rau muống, rau dền đỏ, củ dền đỏ...). Vitamin B12 có rất ít trong thực vật, người ăn chay chỉ cần uống thêm Vitamin B12, nếu không ăn rau câu và rong biển. Nước ta có rất nhiều trái cây, rau cải quanh năm, phải thay đổi rau cải trong mỗi bữa ăn để có đầy đủ Vitamin. Nên dành ưu tiên thức ăn, nước uống chế biến từ đậu nành, cần bổ sung thêm sửa, phô mai, sữa chua. Để tăng thêm hương vị và dinh dưỡng các món ăn, nên rắc lên thức ăn: mè, đậu phộng.
Lưu ý: Chúng ta phải ăn đúng theo quy luật âm dương, thí dụ: Bí đao là âm (lạnh), tiêu là dương (nóng) cho nên khi nấu canh bí đao ta phải rắc tiêu vào như thế sẽ điều hòa dùng rất tốt, ngược lại chỉ ăn toàn lạnh hoặc nóng thì dễ sanh bệnh, và không nên thêm bột ngọt vào thức ăn. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Kim Hưng, nguyên giám đốc trung tâm dinh dưỡng TP. HCM cho biết:
"Bột ngọt là những chất phụ gia nhằm tăng vị giác, không có giá trị dinh dưỡng. Những người có thể trạng nhạy cảm như hay bị nhức đầu, ói mửa, cao huyết áp, tim, thận v.v... không nên dùng bột ngọt, vì nó làm giảm trí nhớ và tổn thương tim, gan, thận...". Để tránh bệnh tật nên nêm vào thức ăn bằng đường cát, đường phèn...