ĐẶC QUYỀN CỦA TẤT CẢ CHÚNG SINH

[phuoctuong]

THÔNG ĐIỆP SAKA DAWA
ĐẶC QUYỀN CỦA TẤT CẢ CHÚNG SINH
His Holiness the Dalai Lama - Tuệ Uyển chuyển ngữ
...
Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã đản sinh như một hoàng tử của bộ tộc Thích Ca ở Ấn độ. Ngài đã giác ngộ và thành đạo ở tuổi 36 và nhập niết bàn ở tuổi 81. Có 3 sự kiện trọng đại xãy ra cùng một ngày hơn 2.500 về trước, mà hôm nay chúng ta kỷ niệm đại lễ Tam hiệp của mùa Vesak.

Như chúng ta đã biết, thế giới của Phật là trạng thái tự tại với tất cả mọi chướng ngại đến tri thức và quấy rầy của cảm thọ. Đấy là trạng thái mà tâm hoàn toàn khai mở. Tuyên bố của Đức Phật, căn cứ trên kinh nghiệm thực chứng của ngài, rằng tất cả chúng sinh trãi qua khổ đau mặc dù chúng sinh không muốn như vậy. Cùng lúc chúng sinh cũng tiềm tàng khả năng bẩm sinh để đạt được hạnh phúc của giải thoát.

Điều thực chứng này đã hình thành nên căn bản toàn bộ những lời dạy của ngài. Bởi vì lời Phật dạy là tuệ trí thâm sâu và tuyệt diệu trong ý nghĩa, Đức Phật được tôn xưng như một vị hướng đạo tối thượng.

Mặc dù, thế giới chúng ta đã thay đổi vô vàn một cách chắc chắn kể từ thời Đức Phật, nhưng căn bản những lời dạy của ngài vẫn liên hệ đến hôm nay như 2.500 năm trước. Nhiều trường phái Phật giáo đã xuất hiện ở nhiều vùng đất khác nhau. Tất cả những phương pháp đều để giải thoát khỏi u mê và đau khổ.

Lời Phật dạy đơn giản tuyên bố rằng, hãy tránh làm tổn hại đến kẽ khác và nếu có thể thì giúp đở họ. Chúng ta có thể bắt đầu để làm điều này bằng sự nhìn nhận rằng mọi người đều như chúng ta trong điều là họ cũng muốn hạnh phúc và không thích khổ đau. Tìm hạnh phúc và tự do từ khổ đau là quyền lợi của tất cả chúng sinh. Nhưng hạnh phúc cá nhân thì rất tuỳ thuộc vào việc chúng ta liên hệ với người khác thế nào. Bằng sự phát triển khã năng tôn trọng những người khác và sự quan tâm quyền lợi kẽ khác, chúng ta có thể giảm bớt trung tâm tự ngã của chúng ta, đấy chính là căn bản của tất cả mọi vấn đề của chúng ta, và làm nổi bật đức tính thương yêu, thân ái, đấy là bản chất tự nhiên của hạnh phúc.

Những tiến bộ trong thời đại chúng ta là vĩ đại. Chúng ta để nhiều động lực vào sự phát triển khoa học kỹ thuật và vật chất. Những chương trình này là quan trọng, nhưng tự nó thì không thể đem đến sự mãn nguyện rốt ráo. Ám ảnh bởi sức mạnh kinh tế và chính trị, chúng ta quên đi cảnh tượng những ảnh hưởng của những hành động chúng ta trên kẽ khác. Trung tâm tự ngã hẹp hòi của chúng ta tập trung kết quả trong sự lan rộng khổ đau và tàn phá môi trường thiên nhiên. Chúng ta cần đánh giá lại động cơ và thái độ của chúng ta trong ánh sáng của ý thức về trách nhiệm toàn cầu.

Từ quan điểm của đạo Phật, tất cả là do tâm. Những hành động và sự kiện lệ thuộc một cách sâu đậm trên động cơ. Một ý thức thật sự của sự đánh giá về loài người, từ bi và thương yêu là những chìa khoá. Nếu chúng ta phát triển một trái tim tốt lành, rồi thì cho dù là trên lãnh vực của khoa học, văn hoá hay chính trị, hãy nhớ là động cơ thì rất rất quan trọng, kết quả sẽ lợi ích hơn. Với một động cơ thích đáng những hành động này có tthể giúp nhân loại, nếu không nó sẽ đi theo hướng khác. Điều này để thấy, tại sao tư tưởng từ bi thì rất rất quan trọng cho loài người. Mặc dù khó khăn để mang đến sự thay đổi từ bên trong để làm phát khởi từ tâm, nhưng chắc chắn nó xứng đáng để cố gắng.

Chúng tôi xin ngõ lời chào mừng đến tất cả anh chị em tham dự đại lễ Tam hiệp Vesak...Và nguyện cầu mỗi chúng ta, hãy đem lời dạy của Đức Phật vào trong sự thực tập của đời sống hằng ngày chính chúng ta, để có thể góp phần tạo dựng một thế giới hạnh phúc hơn và hoà bình hơn.



THÍCH CA MÂU NI TA BÀ THỊ HIỆN TUYÊN DIỆU ĐẠO
NĂNG NHÂN TỊCH MẶC LỘC UYỂN SƠ KỲ CHUYỂN PHÁP LUÂN


A message from His Holiness the Dalai Lama at Saka Dawa


The Birthright of All Beings
http://www.lamayeshe.com/index.php?sect=article&id=420

[phuoctuong]

Phật giáo đã nhìn thế nào đối với những tôn giáo khác?

Có phải mọi tôn giáo đều cùng hướng tới một mục tiêu như Phật giáo ?

Phật giáo khuyến khích các tôn giáo trên thế giới đối thoại, chia xẻ quan điểm và cùng phát triển hoà bình trên toàn thế giới.

Phật giáo không xem tín đồ những tôn giáo khác như những người bị hướng dẫn sai lầm hay bị sai khiến bởi ma quỉ. Điều thường xảy ra khi một người thay đổi tín ngưỡng hay tôn thờ một triết lý khác.

Như Kalu Rinpoche nói, bởi vì, mọi người có những tâm tính khác nhau nên có những tôn giáo khác nhau. Điều này cũng như chúng ta đi trên đường và thấy có nhiều nhà hàng ăn uống, bởi vì mọi người có khẩu vị và quan điểm khác nhau. Một số phục vụ thức ăn giàu dinh dưỡng hơn, nhưng sự kiện là tất cả đều hiện diện, nên tất cả mọi người đều hài lòng.

Có những sự nổi bật giống nhau giữa các tôn giáo trên thế giới. Ngay cả như vậy, tất cả các tôn giáo không cùng hướng tới một mục tiêu hay sự giác ngộ.

Nếu một người đi về hướng đông và một người khác đi về hướng tây cả hai cùng thấy những điều giống nhau như những hòn đá, cây cối hay những ngọn núi. Sẽ có những sự hấp dẫn giống nhau nhưng mục tiêu và kết quả sẽ khác nhau.

Vì vậy, ngay cả có những tôn giáo khác nhau có những điều tương tự mà chúng ta phải tán thành và tôn trọng, chúng ta không thể chờ đợi thu thập cùng sự lợi ích tâm linh giống nhau từ bất cứ tôn giáo nào hay con đường đang tu tập.

trích dịch

[phuoctuong]

Có thượng đế hay bất cứ điều gì mơ hồ giống như thượng đế trong Phật giáo hay không?

Đức Phật có phải là thượng đế? Phật giáo là vô thần hay có rất nhiều thần thánh?


Tất cả các truyền thống Phật giáo khẳng định không tin tưởng vào một đấng tạo hoá tối cao. Mặc dù Phật giáo thỉnh thoảng được gắn cho nhãn hiệu vô thần bởi những học giả, điều này có thể là sự kiện sai lầm vì những người ở phương Tây thường nghĩ "vô thần" có nghĩa là sự phủ nhận tâm linh hay tín ngưỡng. Phật giáo bao gồm rất nhiều yếu tố tâm linh và tôn giáo, mặc dù Phật giáo đúng thật là một giáo trình học tập, tu tập hay huấn luyện.

Thật khó định nghĩa Phật giáo theo thuật ngữ phương Tây vì Đạo Phật hình thành ở ngoài Tây phương nên ngôn ngữ Tây phương không có một thuật ngữ thích hợp để diễn tả hay phân loại.

Những câu hỏi loại này, áp dụng vào khái niệm Phật giáo, giống như một người hỏi người thư ký dùng bút màu xanh hay đen khi cây bút đang dùng là màu đỏ, hay giống như hỏi một người theo một tôn giáo tây phương rằng họ có những tính cách giống một Đức Phật không? (hay hỏi họ có tin họ có khả năng thành Phật không? Tức là tin trong mỗi chúng sinh có Phật tính không ?- Nhất thiết chúng sinh giai hữu Phật tính)

Trong Phật giáo có một thế giới gọi là "thiên" (Deva), được dịch là God (và dĩ nhiên có Goddess). Nhưng những vị "trời" này đơn giản là một chủng loại được hưởng đời sống lâu dài và sung sướng trên cõi trởi . Ngay cả sau khi sống hàng triệu năm họ sẽ chết và tái sinh. Họ không giác ngộ và là chúng sinh thuộc thế gian (lục đạo), ngay cả chư thiên (trong ý nghĩa này) có thể hộ vệ và hổ trợ, nhưng họ không thể giúp một người trở nên giác ngộ như một vị Phật. (đây không phải hay không giống với khái niệm thượng đế cùng thiên đàng của Ki Tô Giáo? .pt.vì loại trời hay chư thiên (deva) trong Phật Giáo là cũng sinh tử chứ không vĩnh viễn đời đời, và không chúng sinh nào hưởng phúc đời đời khi chưa chứng niết bàn, hay vô ngã tuyệt đối, và không một tôn giáo hữu thần nào có khái niệm niết bàn hay "Phật chúng sinh tính thường rỗng lặng").

Phật vượt lên trên thiên giới (deva); Phật là chúng sinh đã giác ngộ và vượt qua khỏi sinh tử nhưng vẫn tiếp tục cứu giúp chúng sinh. Và vì vậy Phật được gọi là " thiên nhân chi đạo sư".

Đức Phật khi được hỏi đã trả lời, "Phật là người tỉnh thức" hay "Phật là người giác ngộ". Đức Phật đã giác ngộ sự thật, và thông suốt tất cả về sự hiện hữu, và đồng thời Đức Phật vượt ra khỏi vòng sinh tử luân hồi.

trích dịch

[phuoctuong]

Có điểm giống nhau cơ bản nào giữa Phật giáo và các tôn giáo khác?

Những điểm khác nhau cơ bản giữa Phật giáo và các tôn giáo khác là thế nào?

Như đã nói ở trên là tất cả các truyền thống Phật giáo khẳng định không tin tưởng vào một đấng tạo hoá tối cao. Tuy thế nếu định nghĩa thánh Allah, thượng đế, hay là đấng tạo hoá tối cao như toàn năng, toàn trí tạo dựng nên vũ trụ, tạo nên muôn loài, thì đối với Phật giáo có hiện diện một khái niệm tương tự cũng có khả năng tạo ra tất cả đấy là TÂM hay chân tâm, và như Lati Rinpoche nói: " Nếu chúng ta thừa nhận một đấng tạo hóa cho mọi thứ thế thì nó là tâm thức chúng ta.Tâm thức chúng ta là đấng tạo hóa ra mọi thứ. ", hay như kinh Hoa Nghiêm nói: "tất cả đều do tâm tạo."

"Nhược nhân dục liễu tri
Tam thế nhứt thiết Phật
Ưng quán pháp giới tính
Nhất thiết duy tâm tạo
Vạn pháp do Tâm sinh
Nhất Tâm sinh vạn pháp
Phật do Tâm thành
Ðạo do Tâm đắc
Phước do Tâm tích
Họa do Tâm di
Tâm năng tác Thiên đường
Tâm năng tạo Ðịa ngục
Tâm năng tác Phật
Tâm năng tác chúng sinh."

dịch:

"Nếu người nào muốn biết rõ
Tất cả Phật ba đời
Nên quán vũ trụ này
Tất cả đều do Tâm tạo nên
Một Tâm sinh vạn vật
Phật là do Tâm mà thành
Ðạo là do Tâm đạt được
Họa là do Tâm gây ra
Phước là do Tâm bồi đắp
Tâm tạo được Thiên đường
Tâm tạo được Ðịa ngục
Tâm có thể biến mình thành Phật
Tâm khiến mình chỉ là chúng sinh."

Phật quan sát sum la vạn tượng trong vũ trụ này tất cả đều do Tâm sanh ra cả. Hai câu sau đây xác định nhãn quan nói trên của nhà Phật đối với pháp giới:

"Vạn pháp do Tâm sanh
Nhất Tâm sanh vạn pháp."


Tuy vậy, khi nói đến TÂM là phải hiểu bản thể, bản thể của tất cả, Phật là những ai đạt đến bản thể của vạn pháp. Không như thánh Allah, thượng đế, hay là đấng tạo hoá tối cao có thể ban phúc, giáng họa, quyết định vận mạng của muôn loài, mà chúng ta thường được nghe đến như thuyết thiên mệnh, trời kêu ai nấy dạ; Phật giáo không như thế mà Phật giáo dựa trên thuyết nhân quả nghiệp báo. Và tu tâm hay chuyển hóa tâm, tịnh hóa tâm là sự tu tập của hành giả Đao Phât. Đây là điểm căn bản khác nhau giữa Phật giáo và các tôn giáo khác.

Vì vậy phải phân biệt hai loại vô thần: Vô Thần Duy Vật và Vô Thần Duy Tâm. Vì Đạo Phật bác bỏ một đấng tạo hóa tạo ra muôn loài nên Đạo Phật là vô thần, nhưng Đạo Phật với quan điểm nhất thiết duy tâm tạo, nên Đạo Phật là Vô Thần Duy Tâm. Đương nhiên đối với Vô Thần Duy Vật: không tin có Thượng Đế, không tin có thế giới tâm linh, thế giới vô hình, cũng như không có thần thánh. Nhưng thuật ngữ “atheist” tức là ‘không có đấng tạo hóa tạo’ nếu dịch là “vô thần” thường bị hiểu lầm là không có thần thánh đối với Vô Thần Duy Tâm, trái lại Mười Pháp Giới của Đạo Phật, từ chư Phật - Bồ tát -Thinh văn - Duyên Giác - cõi thiên, với những tầng trời - cõi A tu la, một loại bán thiên - cõi người - cõi súc sinh - đến cõi ngạ quỹ và địa ngục là không thể thấy bằng mắt của phàm nhân. Nam Mô Hộ Giáo Hộ Giới Già Lam Thánh Chúng Liệt Vị Thiện Thần Bồ tát.

[phuoctuong]

ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA: VẤN ĐÁP VỀ ĐẤNG TẠO HÓA
Tác giả: Đức Đạt Lai Lạt Ma


HỎI: Ngài đã từng nói rằng theo triết lý Đạo Phật không có đấng Tạo Hóa, không có Thượng Đế tạo dựng, và điều này có thể bắt đầu làm cho nhiều người chấm dứt niềm tin trong quan kiến thiêng liêng. Ngài có thể giải thích sự khác biệt giữa Đức Phật Nguyên Sơ Kim Cương Thừa và một Thượng Đế Tạo Hóa không?

ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA: Tôi thấu hiểu Đức Phật Nguyên Sơ, cũng được biết như Đức Phật Phổ Hiền, là thực tại tối hậu, thế giới của Pháp Thân – không gian của tính không – nơi mà tất cả mọi hiện tượng, thanh tịnh và nhiễm ô, là hòa tan. Đây là sự giải thích được dạy bởi Kinh điển và Mật điển. Tuy nhiên, trong phạm vi câu hỏi này, chỉ truyền thống mật tông tantra giải thích Pháp Thân trong dạng thức của Linh quang bản nhiên, (hay tịnh quang bản nhiên), bản chất tối hậu của tâm; điều này dường như bao hàm tất cả mọi hiện tượng, luân hồi và niết bàn, sinh khởi từ cội nguồn trong suốt và rực rở này. Ngay cả Tân Phái Diễn Dịch cũng đã đi đến kết luận rằng “thể trạng giải thoát” của một hành giả Đại Du Già – Đại Du Già bao hàm ở đây là thể trạng của hành giả đã đạt đến tầng bậc trong thiền quán nơi mà những kinh nghiệm vi tế nhất của linh quang đã được thân chứng – mà điều ấy cho đến khi nào hành giả tiếp tục trong không gian căn bản này người ấy sẽ duy trì sự tự do hoàn toàn khỏi bất cứ ngăn che chướng ngại nào của tâm, và chìm sâu trong thể trạng của đại lạc.

Do thế, chúng tôi có thể nói rằng, cội nguồn căn bản ấy, linh quang, là gần với khái niệm Đấng Tạo Hóa, vì tất cả mọi hiện tượng, cho dù chúng thuộc luân hồi hay niết bàn, đều phát khởi từ trong ấy. Nhưng chúng tôi phải hết sức cẩn thận trong việc nói về cội nguồn này, chúng tôi không được dẫn vào trong sai lầm. Tôi không muốn nói rằng có một sự hiện hữu ở nơi nào đấy, như là ở đấy, có một loại linh quang tập hợp, tương tự khái niệm không phải Phật Giáo về Phạm thiên như một nền tảng. Chúng tôi không được thần tượng, sùng bái không gian rực rở này. Chúng tôi phải thấu hiểu rằng khi chúng tôi nói về linh quang tối hậu hay cố hữu, là chúng tôi đang nói trên một mức độ cá nhân[1].

Giống như thế, khi chúng tôi nói về nghiệp báo như nguyên nhân của vũ trụ, chúng tôi loại trừ khái niệm của một tổng thể đặc thù gọi là nghiệp tồn tại một cách hoàn toàn độc lập. Đúng hơn, những dấu vết nghiệp tập thể - cộng nghiệp, và nghiệp cá thể - biệt nghiệp, là nguyên nhân ban sơ của việc hình thành nên một thế giới. Trong phạm vi mật tông, khi chúng tôi nói rằng tất cả các thế giới xuất hiện ra từ linh quang, chúng tôi không quán tưởng cội nguồn này như một thực thể đặc thù, mà như linh quang tối hậu của mỗi chúng sinh. Chúng tôi cũng có thể, trên căn bản của sự thanh tịnh cốt yếu của nó, thấu hiểu rằng linh quang này là Đức Phật Nguyên Sơ. Mọi tầng bậc tạo nên sự sống của mỗi chúng sinh – chết, trung ấm thân, và tái sinh – đại diện không gì hơn sự biểu hiện đa dạng năng lực của linh quang. Nó là cả tâm thức và năng lượng vi tế nhất. Linh quang càng mất sự vi tế của nó bao nhiêu, chúng ta tiếp nhận những kinh nghiệm biểu lộ sự định hình càng thô thiển hơn bấy nhiêu.

Trong cách này, chết và trung ấm thân là những thời khắc nơi mà những biểu lộ thô thiển bắt nguồn từ linh quang được tái hòa tan. Vào lúc chết, chúng ta trở lại cội nguồn nguyên sơ, và từ đấy có một thể trạng hơi thô thiển hơn nổi lên để hình thành trạng thái trung ấm trước khi tái sinh. Tại trạng thái tái sinh, linh quang hiển hiện trong sự hóa thân vật lý. Vào lúc chết chúng ta trở lại nguồn cội này. Và tiếp diễn như thế. Khả năng để thực chứng linh quang, cũng gọi là Đức Phật Nguyên Sơ, tương đương với sự thân chứng niết bàn, trái lại bản chất vô minh si ám khiến chúng ta lang thang vần xoay trong những thế giới khác nhau của vòng luân hồi sinh tử (gồm sáu cõi là địa ngục, ngã quỷ, súc sinh, người, a tu la, và cõi thiên).

Đây là việc chúng tôi hiểu khái niệm Đức Phật Nguyên Sơ như thế nào. Sẽ là một sai lầm nghiêm trọng, nếu nhận thức điều này như một sự hiện hữu độc lập và tách biệt với sự không có bắt đầu của thời gian (vô thủy). Nếu chúng ta đã phải chấp nhận khái niệm của một tạo hóa độc lập, những giải thích trong Thích Lượng Luận, “Tóm Lược Những Tri Thức Vững Chắc” của Pháp Xứng, và trong chương thứ chín tác phẩm của Tịch Thiên, đã hoàn toàn bác bỏ sự tự tồn tại của tất cả mọi hiện tượng, sẽ bị phủ nhận. Đến lượt điều này sẽ bác bỏ khái niệm Đức Phật Nguyên Sơ. Quan điểm của Đạo Phật không chấp nhận những giá trị xác định không đứng vững trên sự thẩm tra hợp lý. Nếu một kinh điển diễn tả Đức Phật Nguyên Sơ như một thực thể độc lập, thì chúng ta phài có thể làm sáng tỏ sự thừa nhận này mà không cần phải chấp nhận nó một cách lý thuyết. Chúng ta gọi loại kinh điển này là kinh điển “có thể giải thích được” (kinh bất liễu nghĩa).

[1] Sự ngộ đạo, tu đạo và chứng đạo của mỗi cá nhân.

[phuoctuong]

HỎI: Quan tâm trong những khám phá của vật lý học thiên thể hiện đại và thuyết vụ nổ lớn “Big bang” khơi mở cả một sự hấp dẫn lớn trong vũ trụ và một cuộc thăm dò điều tra bởi những thành viên trong thế hệ của chúng ta về cội nguồn của họ, số phận của họ, và ý nghĩa sự tồn tại của họ. Thuyết “Big bang”đã có một tác động nổi bật trong cung cách nhìn vào vấn đề và bản chất tự nhiên; nó đã giới thiệu những sáng kiến nhận thức mới đáng kể. Sự hình thành những cấu trúc của vũ trụ, với sự thể hiện chức năng phụ thuộc tương liên (duyên sinh), và với sự nghiên cứu tiếp tục để khơi mở, dường như là một cội nguồn bất tận của kỳ diệu. Giống như tất cả những truyền thống tâm linh, Đạo Phật chuyển tải một sự huyền bí vũ trụ. Tuy nhiên, Đạo Phật phủ nhận quan điểm về đấng tạo hóa. Tại sao?

Hầu hết các nhà khoa học phương Tây nghĩ rằng sự sống và tâm thức là một kết quả diệu kỳ của sự tiến hóa vật chất của vũ trụ, và tuy thế họ không biết làm thế nào cũng như không biết tại sao vấn đề nảy ra trong một cung cách như vậy lại hoàn thành những điều kiện cần thiết để làm nên sự sống và tâm thức. Những gì người ta biết là những điều kiện này rất là nghiêm ngặt, tuy thế đã hoàn tất trong vũ trụ của chúng ta trong một cung cách không thể tưởng tượng nổi. Ngài có một quan điểm rất khác biệt với đề tài này. Do vậy, ngài có thể vui lòng nói với chúng tôi về tâm thức trong sự liên hệ của nó với vật chất và vũ trụ không?

ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA: Tại sao không thể có sự sáng thế trong Đạo Phật? Như được nói rằng người ta không thể tìm thấy chúng sinh trong sự hình thành vũ trụ vì một lý do căn bản rằng những nguyên nhân không có sự bắt đầu (vô thỉ). Nếu có sự bắt đầu của vũ trụ, cũng sẽ có sự bắt đầu của tâm thức. Nếu chúng ta chấp nhận một sự bắt đầu của tâm thức, chúng ta cũng phải chấp nhận rằng nguyên nhân của nó có một sự khởi đầu, một nguyên nhân đột khởi sản sinh tâm thức; điều này sẽ đưa đến nhiều câu hỏi to lớn khác. Nếu tâm thức đã sinh khởi mà không có nguyên nhân, hay từ một nguyên nhân thường còn, nguyên nhân ấy sẽ phải tồn tại trên một căn bản thường hằng, luôn luôn, hay hoàn toàn không hiện hữu, mãi mãi. Thực tế rằng một hiện tượng tồn tại từng thời điểm chứng tỏ rằng nó tùy thuộc trên nhân duyên (nguyên nhân và điều kiện). Khi tất cả mọi điều kiện được gặp gở, hiện tượng được sản sinh. Khi nhưng nguyên nhân đó vắng mặt hay không hoàn toàn, hiện tượng sẽ không xuất hiện. Như những nguyên nhân không có bắt đầu và trãi ngược đến vô cùng, điều giống như thế cũng áp dụng cho chúng sinh. Sự sáng thế của tạo hóa vì thế không thể đứng vững.

Bây giờ hãy đề chúng ta lưu tâm đến một hiện tượng đặc thù, thí dụ một sông băng (glacier): nó thật sự có sự bắt đầu. Nó được tạo ra như thế nào? Thế giới bên ngoài xuất hiện như một kết quả của những hành vi của chúng sinh sử dụng thế giới này. Những hành vi này, hay nghiệp báo, lần lượt sinh khởi trong những khuynh hướng và động cơ của những chúng sinh ấy, những kẻ chưa nắm lấy được sự kiểm soát tâm thức của chính họ.

“Đấng tạo hóa của thế giới”, một cách căn bản, là tâm thức. Trong kinh điển, tâm thức được diễn tả như một tác nhân. Trong ấy nói rằng, tâm thức không có sự khởi đầu, nhưng chúng ta phải phân biệt ở đây giữa tâm thức thô và tâm thức vi tế. Nhiều tâm thức thô xuất hiện phụ thuộc trên những tập họp uẩn vật lý, của thân thể. Đây là bằng chứng khi chúng ta lưu tâm đến những thần kinh khác biệt và chức năng của não bộ, nhưng chỉ vì những điều kiện vật lý được thấy không có nghĩa là điều này đủ để sản sinh một nhận thức. Nhằm để cho một nhận thức là điều sẽ có năng lực để phản chiếu và biết một đối tượng sinh khởi, nó phải có một nguyên nhân có cùng thể chất. Nguyên nhân có cùng thể chất nền tảng, của cùng vật chất như kết quả của nó, trong trường hợp này sẽ là tâm thức vi tế. Đấy là tâm thức giống nhau này hay tâm vi tế mà chính nó sẽ thâm nhập những tế bào của cha mẹ tại thời khắc thụ thai. Tâm vi tế có thể không có sự bắt đầu. Nếu nó có một sự bắt đầu, tâm thức sẽ phải được sinh ra với điều gì đấy không phải là tâm thức. Theo mật điển Thời Luân (Kalachakra Tantra), người ta phải ngược về những hạt không gian (vi trần) để tìm ra những nguyên nhân căn bản cùng thể chất cua thế giới vật lý ngoại tại cũng như của thân thể chúng sinh.

Vũ trụ học Phật Giáo thiết lập chu trình của vũ trụ trong cung cách sau đây: đầu tiên có một thời điểm cấu tạo (thành), rồi có thời gian mà vũ trụ tồn tại (trụ), rồi một thời gian khác mà nó bị phá hủy (hoại), theo sau bởi một thời điểm của trống rỗng (không) trước khi cấu tạo một vũ trụ mới. Suốt thời gian của sự trỗng rỗng này, hạt không gian tồn tại, và từ những hạt không gian này một vũ trụ mới sẽ được hình thành. Chính trong những hạt không gian này chúng ta thấy nguyên nhân nền tảng cùng thể chất của toàn thể thế giới vật lý. Nếu chúng ta muốn diễn tả cấu tạo của vũ trụ và thân thể vật lý của con người, tất cả chúng ta cần làm là phân tích và thấu hiểu cung cách mà trong ấy khả năng tự nhiên của của những hóa chất khác nhau và những yếu tố khác cấu thành vũ trụ ấy đã có thể tạo hình từ những hạt không gian này. Trên căn bản khả năng đặc thù của những hạt này mà cấu trúc của vũ trụ này và của thân thể con người hiện diện trong ấy đã xãy ra. Nhưng từ thời khắc mà những yếu tố tạo thành thế giới bắt đầu làm rõ lên những kinh nghiệm khác nhau của khổ đau và hạnh phúc trong những chúng sinh, chúng ta phải giới thiệu khái niệm nghiệp báo – đấy là, những hành vi tích cực và tiêu cực đã diễn ra và tích tập trong quá khứ. Thật khó để mà quyết đoán nơi nào mà những biểu hiện tự nhiên khả năng của những yếu tố vật lý chấm dứt và tác động của nghiệp báo bắt đầu – nói cách khác, kết quả những hành vi quá khứ của chúng ta – Nếu chúng ta tự hỏi mối liên hệ gì có thể có giữa nghiệp báo và môi trường ngoại tại này được hình thành bởi những định luật tự nhiên, thì đấy là lúc để giải thích nghiệp báo là gì.

Nghiệp báo, trước tiên nhất có nghĩa là hành động. Chúng ta phân biệt một loại nghiệp báo, là bản chất tinh thần, một nhân tố tinh thần của là ý chí hay chủ tâm (ý). Cũng hiện hữu những nghiệp báo thân thể (thân) và lời nói (khẩu). Để thấu hiểu mối liên hệ giữa những nghiệp báo thân, miệng và ý này cùng thế giới vật chất, chúng ta phải liên hệ đến mật điển tantra. Mật điển Thời Luân đặc biệt giải thích rằng, trong thân thể chúng ta có thể được tìm thấy tại những mức độ thô, vi tế, và cực kỳ vi tế, năm yếu tố tạo nên vật chất của thế giới ngoại tại. Vì thế, trong phạm vi này, tôi tin rằng, chúng ta phải hình dung ra sự nối kết giữa nghiệp báo thân, miệng và ý cùng những yếu tố ngoại tại

The material on this page has been collected from the recent book, "Beyond Dogma: The Challenge of the Modern World", (c) 1996 North Atlantic Books, translated by Alison Anderson and Marianne Dresser from talks given during His Holiness's visit to France end 1993.
E-MAIL: All enquiries, comments and suggestions welcome.

Philosophical questions on Creation
http://hhdl.dharmakara.net/hhdlquotes22.html

[phuoctuong]

Phật giáo có tin là thượng đế tồn tại hay không?(Phần 1)
HT Thích Thánh Nghiêm

Thượng Đế là một danh từ có một định nghĩa rất rộng rãi. Có nhiều thượng đế của các loại tôn giáo. Cũng có nhiều Thượng đế của Triết học. Nói chung lại, đứng trên lập trường nào để nhìn Thượng đế, thì sẽ hình thành một Thượng đế theo lập trường đó.

Đạo Gia Tô cho rằng, Trời (thiên) hay Thượng đế của Nho gia Trung Quốc cũng là Thượng Đế của đạo Gia Tô. Thực ra, Thượng đế của Nho gia Trung Quốc là Thượng Đế của triết học phiếm thần, là Thượng Đế được con người yêu, nhưng không thể đòi hỏi Thượng Đế yêu người lại, cũng tức là Thượng Đế của "Bất khả tri luận". Thượng Đế của đạo Gia Tô là thần linh nhân cách hóa; là Chúa sáng thế đứng bên ngoài vũ trụ, là vị Thần vạn năng.

Về thuyết khởi nguyên của vũ trụ, thì dù là tôn giáo ở thời kỳ đầu hay là triết học cũng thường thường cho rằng đó là do thần biến hóa mà thành. Hi Lạp cho rằng Trụ Tư [Zem] là chúa tể các vị thần. La Mã cho rằng Cầu Tỷ Đặc [Jupeter] là chúa tể các vị thần. Các Thần của Ấn Độ cổ đại rất phức tạp, vị trí của họ thay đổi là Đại Vu Tư (daus) là đồng nhất về ngôn ngữ với Zeus của Hi Lạp và Jupiter của La Mã. Những vị thần có thế lực trong giới thần linh của sách thánh Vê đa là Balâuna (Baruna) là thần Tư pháp. Vị thần của Hư không giới là "Nhân đà la" [Indra] tức là Thần Sét. Vị thần của địa giới là A Kỳ Ni [Agni] là Hỏa thần (thần lửa). Thần địa ngục là vua DẠ MA (Yama), [nhưng ông này trị vì trên một cõi trời]. Vì vậy, Ấn Độ cổ đại sùng bái nhiều thần (đa thần). Sau này, Ấn Độ giáo, có thuyết cho rằng, Thượng Đế, tức Chúa sáng tạo là "Đại Phạm Thiên", hoặc là "Đại tự tại thiên", hoặc là "Na la diên thiên", cuối cùng hình thành quan niệm Tam vị nhất thể, và công nhận Đại Phạm Thiên là chúa sáng tạo, Nala diên thiên là vị thần bảo vệ; Đại tự tại thiên là vị thần phá hoại. Nhưng thực ra, đó chỉ là một vị thần với ba bộ mặt khác nhau mà thôi. Hiện nay Ấn Độ giáo sùng bái "AMa", "Thấp La" và cả đến đức Phật cũng được họ sùng bái như Thượng đế (danh từ chỉ Thượng đế tính có tới hàng trăm - Xem bài : Ánh sáng chân lý - do Chu Tương Quang dịch; tr. 22, chú 14).

[phuoctuong]

Phật giáo có tin là thượng đế tồn tại hay không?(Phần 2)
HT Thích Thánh Nghiêm

Thượng đế của Đạo giáo Trung Quốc là Ngọc Hoàng, khác với Thượng Đế của Nho gia, cũng khác với Thượng đế của đạo Gia Tô, cũng khác với Thượng đế của Ấn Độ giáo. Nếu đánh giá theo quan điểm và nhận thức của Phật giáo thì Thượng đế của Lão giáo và Hồi giáo tương đương với vị chủ tể cõi Trời Đao Lợi của Phật giáo; Thượng Đế của đạo Gia Tô (từ Ma Tây đến Pao lô và Angustanh v.v… đã thăng lên nhiều cấp) tương đương với Phạm thiên vương của Phật giáo; Thượng đế của Ấn Độ giáo đồng nhất với Đại tự tại thiên vương của Phật giáo; cõi Trời Đao Lợi là cõi Trời thứ 2 của Dục giới, gần gũi nhất với cõi người. Cõi Trời phạm thiên là cõi trời sơ thiền thuộc sắc giới. Đại tự tại thiên là cõi Trời cao nhất không có căn cứ. Vì phạm vi bài này không cho phép phân tích giới thiệu cặn kẽ, chứ nếu so sánh Thượng đế quan của các tôn giáo với 28 cõi Trời thuộc 3 giới thì đó là vấn đề rất thú vị.

Bởi vì các vị chủ tể các cõi Trời, đều có đôi chút thói quen kiêu mạn, thường hay nói với thần dân của họ rằng họ là vị chúa tể sáng thế có một không hai, cũng như vua chúa ở cõi người nay cũng thường tự xưng là "quả nhân". Ý tứ là, ngoài họ ra, trong thiên hạ không ai có thể cao quý vĩ đại hơn họ. Thậm chí, Tần Thủy Hoàng tự xưng là "Đức hơn Tam Hoàng, công vượt ngũ đế", vì vậy, ông tự xưng là Thủy Hoàng đế [Vị Hoàng đế đầu tiên]. Tâm lý của ông cũng giống như tâm lý của các vị chủ tể các cõi trời, tự xem mình là có một không hai. Thậm chí, có vị còn tỏ ra kiêu mạn đối với đức Phật nữa [xem Tạp A Hàm cuốn 44. Các trang 1195-1196]. Kỳ thực, họ đâu có phải là chúa sáng thế ?

Vũ trụ không thể nào so sức mạnh của bất cứ vị Thần nào sáng tạo ra được.

Vũ trụ là do nghiệp lực của chúng sinh cảm ứng mà có, nhiều nhân duyên hòa hợp mà thành.

Như vậy, Phật giáo có thừa nhận Thượng Đế tồn tại, nhưng không cho rằng, Thượng Đế sáng tạo ra vũ trụ.

[phuoctuong]

Phật giáo có tin là thượng đế tồn tại hay không?(Phần 3)
HT Thích Thánh Nghiêm

Còn Thượng đế của triết học chỉ là giả thiết của các triết gia, là một loại quan niệm giả định, chứ không phải là một đối tượng thực chứng : vì vậy, Phật giáo không tin ở sự tồn tại của Thượng đế của triết học.

Có thể có những người tin theo tôn giáo thần quyền nói rằng : "Thượng đế có quyền thưởng phạt người thiện, kẻ ác. Phật giáo đồ không sợ Thượng đế hay sao"?

Đúng như vậy, vì Phật giáo đồ không sùng bái Thượng đế cho nên cũng không sợ Thượng đế, Phật giáo đồ tin rằng, tất cả mọi thiện thần trong ba giới, bao gồm cả Thượng đế và các vị Thiên chủ của 28 cõi Trời đều tin theo Phật pháp, ủng hộ Phật pháp; Phật giáo xem họ cũng như các viên chức quân sự xem các vệ binh giữ cửa thành. Vệ binh có quyền kiểm soát sự ra vào cửa thành. Vệ binh có quyền bắt giữ, tra hỏi bọn phá hoại, bọn âm mưu lẻn vào cửa hành. Còn các viên chức quân sự, hành động theo đúng luật pháp, sao lại có thể sợ vệ binh được ?

Phật giáo không cho rằng Thượng Đế có năng lực sáng tạo vạn vật, cũng không thừa nhận Thượng Đế có quyền ban phúc giáng họa đối với chúng sinh. Phật xem Thượng đế cũng là một trong 6 loại chúng sinh; bất quá vì ở các đời trước, có tu phúc báo, cho nên ngày nay được sinh lên các cõi Trời để hưởng lạc. Nếu Thượng Đế có tham dự vào sự nghiệp họa phúc của chúng sinh, cũng là do sự cảm ứng của nghiệp lực của loài người mà thôi. Đó là đạo lý mà câu cách ngôn nói: "Tự giúp thì người giúp", "Tự hại thì người hại".

http://www.bodedaotrang.com/index.ph...em-&Itemid=162

[phuoctuong]

26.- HỎI: Đức Phật đã im lặng đối với câu hỏi về Thượng Đế. Ngài thì sao?

ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA: Tại sao Đức Phật không nói bất cứ điều gì về Thượng Đế? Bởi vì Ngài đã nói về luật nhân quả. Một khi quý vị chấp nhận luật nhân quả, điều ấy hàm ý rằng không có ‘đấng tạo hóa’. Nếu Đức Phật chấp nhận khái niệm về một đấng tạo hóa, ngài đã không im lặng; mọi thứ đã là Thượng Đế!

27.- HỎI: Ai làm nên luật nhân quả?

ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA: Về điều ấy, Đức Phật đã nói là ‘tâm’, chẳng bao giờ là Thượng Đế hay pháp thân hay ngay cả chính Đức Phật.

28.- HỎI: Tâm đã diễn ra như thế nào?

ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA: Cội nguồn của tâm là tự nhiên, là bản chất. Từ ngữ được dùng cho sự tồn tại là ‘duyên khởi’. Nói về Thượng Đế, ai tạo ra Thượng Đế? Không có điểm nào tranh luận được. Pháp Xứng và Tịch Thiên tranh luận về sự tồn tại của Thượng Đế và đạt đến kết luận rằng nếu chúng ta tin tưởng trong một đấng tạo hóa nhân từ, làm thế nào chúng ta giải thích về khổ đau? Tôi nhớ một sự kiện buồn cười. Trong kịch nghệ Tây Tạng, bình phẩm cho phép và ngay cả Đức Phật cũng không được tha. Có một người diễn kịch ở trên sân khấu và ông nói rằng ông không tin Thượng Đế. Nếu Thượng Đế làm ra chúng ta, ông nói, thay vì đặt cả đôi mắt ở phía trước, một mắt nên được đặt ở phía sau! Chúng ta sẽ tiện lợi hơn trong cách ấy. Ngoài hài hước ra, ý tưởng không có ý bất kính một tôn giáo nào nhưng là để phân tích bản chất tự nhiên của thực tại.

[phuoctuong]

6- Yêu Thương trong Ki Tô Giáo và Phật Giáo
BERZIN: Ki Tô Giáo nói về yêu thương, vì vậy điều này có giống như yêu thương của chúng ta trong Phật Giáo không? Chúng ta có thể nói gì về điều này?

ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA: Ki Tô Giáo dạy về tình yêu đối với Thượng Đế và tình yêu đối với con người. Khi người ta nói chúng ta phải yêu mến Thượng Đế, họ muốn nói là chúng ta phải giữ Thượng Đế gần trái tim của chúng ta, và chúng ta phải thích ngài và yêu mến ngài. Phật Giáo cũng dạy phải tôn kính và quý mến Đức Phật. Ki Tô Giáo nói chúng ta phải có một trái tim và cảm giác nồng ấm, không cho tất cả chúng sinh bao gồm những con bọ, mà đặc biệt cho con người chúng ta mà thôi. Do vậy, nếu chúng ta nói một cách tổng quát, chúng ta có thể thấu hiểu điều này giống như yêu thương trong Phật Giáo và nó là giống nhau.

Nhưng, đối với Ki Tô Giáo nói về một đấng tạo hóa, nếu chúng ta nói rằng trong Đạo Phật thuật ngữ này có thể được hiểu là tính không, mặc dù chúng ta có thể làm nên một sự diễn dịch như vậy, nhưng điều này sẽ không thế. Thí dụ, ông có thể nói tính không, như một bào thai chứa đựng Như Lai, (như một nhân tố Phật tính) là tạo hóa. Nó là vô tướng, không thể tưởng tượng được, và không thể đặt trong ngôn ngữ, như Thượng Đế. Mặc dù chúng ta có thể nói thế, tôi nghi ngờ nói như thế sẽ không thực tế. Tôi không nghĩ điều đó là có thể chấp nhận, có thể Okay.

Giống như thế, khi đến với triết học, có những sự bất đồng thuận. Đạo Phật không thừa nhận một đấng tạo hóa trong cách mà Ki Tô Giáo thừa nhận Thượng Đế như đấng tạo hóa. Phật Giáo không chấp nhận. Đạo Phật sẽ nói rằng tâm thức căn bản của một người, trong một ý nghĩa, là một tạo hóa (nhất thiết duy tâm tạo), nhưng không có Đấng Tạo Hóa Toàn Năng cơ bản. Chúng ta có thể nói như thế và giải thích nó như thế.

http://www.thuvienhoasen.org/D_1-2_2-44 ... 0-11_12-1/

[phuoctuong]

Chúng ta không phải xem những lời Đức Phật như điều gì đấy thiêng liêng mà chúng ta không thể khảo sát. Trái lại, chúng ta tự do để thẩm tra và xác minh giáo huấn của Ngài. Hành giả có thể nếm mùi vị những lời Phật dạy bằng việc đem chúng vào thực hành. Như một kết quả của kinh nghiệm cá nhân, hành giả đạt được sự thuyết phục và niềm tin trong giáo huấn. Điều này, tôi nghĩ, là đặc điểm vô song của Đạo Phật. Trong những tôn giáo khác lời của Thượng Đế hay đấng tạo hóa được xem như là tuyệt đối.

Động Cơ và Nguyện Vọng
http://www.daophatngayna...g-Co-va-Nguyen-Vong.html