Nàng rằng: "Tôi rất thiết tha
Cầu Ngài Đạo nghiệp cao xa mau thành!"
Nàng vừa nhìn đứa con mình,
Nó đưa hai cánh hoan nghinh đức Thầy!
Bấy giờ, Ngài khoẻ khoắn ngay,
Nhờ dùng món bổ vừa dâng của nàng.
Ăn xong, đứng dậy gọn gàng,
Ngài đi đến một cội tàng lớn kia;
Cây nầy, sau gọi Bồ Đề(14),
Tươi xanh muôn thuở chứng ghi Đạo Lành.
Cội cây, Chơn lý viên thành,
Đó là tiền định sẵn dành Thánh ngôi.
Đức Thầy vẫn biết vậy rồi,
Nghiêm trang bước tới, sắp ngồi dưới cây.
Ớ nầy trần thế đó đây!
Tỏ niềm vui thoả vì Thầy đến nơi!
Tàng cao giăng rộng trên khơi,
Rễ như cột trụ điện đài thông nhau;
Đất đai cảm động Lẽ mầu,
Trổ sanh hoa đẹp, cỏ màu xanh tươi.
Cành cây hạ xuống che Người,
Gió sông thổi tới, đượm rười mùi sen.
Cọp, beo, heo, lộc lẫn xen,
Đêm nay hòa thuận, nhìn xem mặt Ngài.
Một con rắn độc hiện lai,
Tỏ niềm cung kính mà quơ cái đầu.
Mấy con bướm đẹp đủ màu,
Lắc lư đôi cánh, quạt hầu Thế tôn.
Chim diều đánh rớt mồi ngon,
Sóc rằn chuyền nhánh, ngó dòm Như lai.
Chim hoành hoạch dựa ổ dài,
Kêu lên vui vẻ, chào Ngài Thích Ca.
Giống bay, giống chạy xướng ca,
Đến loài bò lết cũng là hân hoan.
Dưới mặt đất, trên không gian,
Hòa đồng tiếng hát, ngân loan mấy lời:
"Kính chào Cứu thế Thương đời!
Giận, Kiêu, Dục, Sợ, Nghi ngờ dẹp lui!
Hiến thân cho thế hẳn rồi,
Vậy Ngài bước tới mà ngồi Cội cây;
Thế trần hộ niệm Ngài đây,
Chúng nhờ đức Phật dứt dây khổ nàn.
Ngài nên chinh phục hoàn toàn!
Nay là đêm chót thế gian trông chờ!"
oOo
Màn đêm vừa phủ bụi mờ,
Cội cây đại thọ bấy giờ ngồi yên.
Ma vương rất đổi ưu phiền,
Biết Ngài là Phật tới phiên đắc thành;
Ngài toan giải thoát chúng sanh,
Ra đi cứu độ hữu tình trần ai.
Ma vương liền phát lệnh sai
Âm binh, quỉ mỵ các nơi tụ về.
Trích Na, Ra Gá, Ra Ti(15),
Các đoàn mê dục, ngu si, tham tàn,
Những phường u ám, nhát gan,
Chúng sanh ghét Phật, mưu toan bất tường.
Dầu ai trí huệ phi thường,
Cũng không biết được chiến trường ra sao.
Quỷ ma dùng cách thế nào,
Đêm nay dẹp phá Lý cao Phật đà?
Có khi giữa cuộc bão sa,
Sấm vang, sét giáng, chớp lòa bao giăng,
Dường như chỉa nhọn nhiều răng,
Bầu trời đỏ rực đứt phăng đủ chiều.
Khi dùng mưu chước mỹ miều,
Chúng cho xuất hiện sắc nhiều cảm mê.
Trỗi câu hát xướng tình huê,
Đem lời rủ rỉ dựa kề gợi duyên!
Có khi hứa hẹn oai quyền,
Hoặc cho Chơn lý là phiền luống công.
Giặc ma như vậy ở trong,
Hay là cảnh tượng ngoài vòng thân tâm?
Các ngài thử xét thậm thâm,
Tôi theo Kinh cổ chép cầm thi ca.
CHÚ THÍCH:
(14) Bồ đề (Boudhi): Vì Phật đắc Bồ đề (Đạo) nơi cội cây ấy, nên về sau người ta gọi là cây Bồ đề. Ấy là cây Pipal, ficus religiousa, hiện còn ở gần tỉnh Bihar ngày nay (Bodh Gaya, Bồ đề đạo tràng).
(15) Trishna, Raga, Arati.
oOo
Mười điều tội lỗi hiện ra,
Có nhiều thế lực, Vua Ma kết bè.
Tội đầu, Vị ngã(16) chẳng e,
Miễn mình cao vượt, há dè đến ai!
Xướng rằng: "Ngài tới Phật đài,
Mặc cho kẻ khác miệt mài âm u,
Miễn Ngài đầy đủ công tu,
Mau lên Thiên Thượng mặc dầu hưởng Vui".
Phật rằng: "Lẽ đó là tồi,
Bất công đưa lại lôi thôi tai nàn,
Gạt ta, ngươi chớ có toan,
Hãy đi lừa kẻ chỉ an phận mình".
Tội hai, Nghi hoặc(17) hẳn đành,
Kề bên tai Phật dỗ dành khúc nôi:
"Việc chi cũng ảnh bào thôi,
Thấy xa hiểu rộng, than ôi ích gì!
Ngài theo bóng dáng đó chi,
Hãy đi cho khỏi chốn nầy còn hơn.
Đành cam, chẳng cứu người trần,
Làm sao cản được xa luân quay hoài?"
Phật rằng: "Nghi hoặc chàng ơi!
Gã là nghịch tặc tinh bai hại người!
Ngụy tài đó đến vẹn mười,
Ta không bị gạt bởi ngươi đâu mà".
Chấp nê giới cấm(18) tội ba,
Tín tâm mù quáng, mê sa lạy quì;
Hiện thân phụ nữ một khi,
Có hai chìa khóa cầm tay lù lù:
Chìa nầy đóng cửa Ngục tù,
Chìa kia mở nẻo lên khu Thiên đường.
Nàng rằng: "Nếu đó can trường,
Dẹp như Kinh Kệ, phế hàng Thần Tiên,
Bỏ đi tượng ảnh trong đền,
Phá luôn tôn giáo từng phen hộ trì".
Phật rằng: "Ngươi xúi bỏ đi,
Chẳng qua bỏ cái hình hay đổi dời:
Nhưng còn Chơn lý đời đời,
Vậy ngươi mau trở vào nơi tối mò".
Thứ tư, một gã thử dò,
Có tuồng dạn dĩ, ra trò lẳng lơ;
Ca Ma Vua cả tình tơ(19),
Tiên, Người kính phục, trông chờ duyên may.
Tươi cười, bước đến dưới cây,
Cung vàng cầm sẵn, kết dây hoa hồng;
Mang theo dục tiễn lòng thòng,
Mũi là năm ngọn lửa nồng đốt tâm.
Quanh chàng, trong khoảng sơn lâm,
Nhiều đoàn mỹ nữ mày tằm, mắt xinh,
Tay trổi nhạc, miệng ca tình,
Đêm thanh lẳng lặng nghe trình bản hay;
Chị Hằng, tinh tú ngừng xây,
Lắng nghe giọng hát tỏ bày, nguyệt hoa.
Các nàng cám dỗ Phật đà,
Ca rằng: "Tam giới, đàn bà là hơn;
Mông thơm ngát, ngực hoa hờn,
Vóc mình đề đạm, cân phân thấy thèm,
Máu sôi vì mảnh thân em,
Lòng chàng nên chuộng, mà xem tót vời;
Thiên đường hẳn thật là nơi,
Người trần vui thỏa phước đời như Tiên.
Dầu cho lao khổ há phiền,
Miễn là thú hứng liền liền đổi thay!
Khi cùng bạn ngọc choàng tay,
Trăm ngàn khổ não cũng bay mất rồi!
Một hơi thở sướng đủ thôi,
Trần gian phó mặc, kề môi với nàng".
Miệng ca, tay múa dịu dàng,
Mắt ngời tình tứ, môi hường cười duyên.
Khiêu dâm vũ khúc tiếp liền,
Trích đôi hán ngọc, chơn tiên, tay mềm,
Dường như hoa lú lom lem,
Lộ màu, nhưng nhụy còn kèm ở trong
Đêm thanh vũ nữ trổ hồng,
Há còn cảnh sắc mặn nồng hơn đây?
Mỗi cô lần đến cội cây,
Cô sau càng đẹp, càng gây men tình.
Thưa rằng: "Tất Đạt đại huynh,
Em hầu bên bạn, miệng xinh hiến chàng;
Bạn nên nhìn thiếp rõ ràng,
Xuân xanh hương vị em đang vừa thì."
Thế Tôn trí chẳng lung lay,
Ca Ma thấy vậy, quơ cây cung thần.
Cả đoàn vũ nữ lui chân,
Một hình tuyệt đẹp bước lần tới nơi:
Da Du hiền nội của Ngài,
Mắt sa giọt thảm, đưa hai tay bầu.
Nàng rên ngọt dịu, ưu sầu,
Kêu tên Thái tử, yêu cầu thở than:
"Thưa Ngài em khổ muôn ngàn,
Xa nhau, em những lệ tràn vì ai!
Nhớ chăng hạnh phúc cả hai,
Cảnh nhà khoái lạc, sông dài Rô Hi?
Nhiều năm chàng đã ra đi,
Nay xin trở lại xum vầy với nhau!
Kề môi, dựa má, nghiêng đầu,
Dứt cơn mơ mộng, héo xàu đó đi.
Chàng nên đoái tới thiếp đây,
Vẫn là bạn ngọc những ngày ấp yêu!"
Phật rằng: "Hỡi bóng mỹ miều!
Giả làm hiền nội, đánh liều gạt ta.
Không đành quở mắng đó a,
Vậy ngươi vội vã lánh xa cho rồi".
Trong rừng, dội tiếng như lôi,
Trọn đoàn mỹ nữ đều lui gót hài.
Đương khi mưa gió mịt trời,
Tội tình tiếp tục tới nơi đủ mười:
Thứ năm, Sân(20) hiện ra người,
Ngực đầy những rắn bám bươi vú nàng;
Giận nhau hút gió kêu vang,
Xen cùng tiếng chửi rủa quàng chửi xiên.
Nàng Sân sức chẳng đáng kiêng,
Thánh nhơn nhìn tới, nàng liền nín ngay;
Rắn kia thun lại tức thì,
Răng tua lưỡi nhọn một khi thụt vào.
Sáu là Luyến Sắc giới(21) cao,
Hiện ra Thiên thượng cảnh nào cũng xuê.
Bảy là Vô Sắc ái(22) kia,
Mối lòng tham trước của bề siêu linh;
Công tu Giải thoát sắp thành,
Nhưng còn mong hưởng Thiên đình vô biên,
Tám là Kiêu mạn(23) chẳng hiền,
Chín là Tự ái(24) ưa thiên trong mình,
Thứ mười nữ tặc vô minh(25),
Dắc theo một lũ dị hình gớm ghê,
Lết bò, bay nhảy, cà tê,
Cũng như cóc nhái, dơi kia đen sì.
Vô minh, nữ quái xấu hì,
Màn đêm vì nó, càng dày mịt thêm;
Núi non rúng động dưới thềm,
Gió gào, mây lủng, mưa đêm dầm dề.
Sao băng, đất động bốn bề,
Bầu trời chớp nháng, tiếng ghê vang rền:
Hăm he, nguyền rủa, kêu rên,
Quỉ thần Hắc ám ứng lên phá Thầy.
Phật đà chẳng kể đếm chi,
Ngài ngồi an tĩnh, đức dày chở che;
Giữ cơn giông tố nặng đè,
Cây Bồ đề vẫn không hề động diêu,
Lá êm chiếu ánh đều đều,
Cũng như những buổi trời chiều trăng trong,
Hét la, chấn động hãi hùng,
Đạo tràng yên ổn như không việc gì.
CHÚ THÍCH:
(17) Nghi hoặc: Pháp: Doute; Phạn: Visikitcha; Hồ nghi đối với chánh pháp.
(18) Chấp nê Giới cấm (Phạn: Silabbat-paramâsa): chấp nệ giới hạnh nhỏ mà bỏ Đại đạo, ham lễ bái cầu nguyện mà không tĩnh tâm Giải thoát.
(19) Phạn: Kama, lòng áidục, mong cuộc vui sướng tình ái vợ chồng, vui thích Năm dục (Sắc, Thinh, Hương, Vị, Xúc) trong Dục giới, từ cảnh Người tới cảnh Tiên.
(20) Sân: Pháp: Haine; Phạn: Patigha.
(21) Luyến Sắc giới, Phạn: Rouparaga, Thích hưởng các cảnh Thần Tiên trong cõi Sắc giới, cao hơn Dục giới (Kama).
(22) Vô sắc ái tức Vô sắc giới ái, Vô sắc giới dục; Phạn: Arouparaga. Lòng mong hưởng cảnh Tiên Vô sắc giới. Vô sắc giới có bốn cảnh từ thấp đến cao là:
- a. Không vô biên xứ.
b. Thức vô biên xứ.
c. Vô sở hữu xứ.
d. Phi tưởng phi phi tưởng xứ.
(23) Kiêu mạn: Phạn: Mano; Pháp: Orgueil.
(24) Tự ái: Phạn: Ouddhatcha; Pháp: Amour-propre.
(25) Vô minh: Phạn: Avidya; Pháp: Ignorance.
oOo